PLOP – Schroefdop of Kurk?
Wijn is emotie. En wijn smaakt altijd lekkerder bij de wijnboer. Deels is dat zelfs op feiten gebaseerd. Er is dan nog niks gebeurd – zoals opslag, vervoer, of temperatuurschommelingen – wat de wijn negatief heeft kunnen beïnvloeden. Maar zeker ook de passie van een wijnboer en zijn kelder vol sfeervolle wijnvaten werken positief bij de beoordeling van een glas. En zo is het ook met een kurk. Na het geliefde plopgeluid van de ontkurking smaakt wijn toch net een beetje lekkerder. En daar is ook niks mis mee.
De kurkeik
In de zeventiende eeuw werd de natuurkurk definitief als afsluiting voor wijnflessen geïntroduceerd. Houten en glazen stoppen, of zelfs in olie gedrenkte lappen in de flessenhals werden vervangen door deze ideale afsluitmethode. Kurk bleek veerkrachtig, met cellen die lucht bevatten. Flexibel genoeg om in elkaar te persen, om daarna naadloos een flessenhals af te sluiten. Terwijl er toch nog een beetje zuurstof door kan. En dat vindt een natuurproduct als wijn fijn. Hoe langer op de fles, hoe beter een beetje lucht. Er gebeurt dan nog van alles met smaken en aroma’s.
Kurk komt van de bast van de Quercus suber, de kurkeik. Vooral in Portugal en Spanje is het strippen van zo’n eik verworden tot een indrukwekkend vakmanschap. De kurkeik moet heel hard voor werken voor al die kleine kurkjes. Pas na vijfentwintig jaar wordt zijn schors voor het eerst geschild. De eerste twee oogsten zijn nog niet goed genoeg en het duurt telkens negen jaar voor de schors weer dik genoeg is om opnieuw te worden geoogst.
De beste kurken worden gestanst uit hele delen schors. Maar vaak genoeg is de kurk opgebouwd uit geperste kurkstukjes. Of zit alleen aan de boven- en onderkant een rondje met hoge kwaliteit natuurkurk, de zogenaamde twintop.
De ene kurk is dus de andere niet en lang niet alle wijn van tegenwoordig heeft nog behoefte aan rijping op de fles. Integendeel, het merendeel van de geproduceerde wijn dient juist jong gedronken te worden. Dan moet misschien ook die dop even worden heroverwogen.
Muffe, natte krantenlucht
Lang was een kurk de norm. Wijn met een andere afsluiting was goedkoop en bulk. Maar in de jaren negentig gingen Australische en Nieuw-Zeelandse boeren massaal over op de schroefdop. Het merendeel van hun wijnen was namelijk gemaakt op frisheid en bedoeld om snel te drinken. Juist die hermetisch afgesloten schroefdop paste daar perfect bij.
Bovendien heeft kurk heeft nog wat andere nadelen. De productie is arbeidsintensief en duur. Het kan uitdrogen en krimpen, waardoor de fles minder goed afsluit. Maar het állergrootste nadeel van kurk is: kurk. Als in de muffe, natte krantenlucht die in sommige flessen wijn voorkomt. Veroorzaakt door de besmetting met trichloroanisol, kortweg TCA. Een chemische reactie tussen een schimmel en wijn. Deze schimmel komt vaak voor in natuurkurk en daarom werd de kurk lang als boosdoener beschouwd. Maar ondertussen is gebleken dat ook houten pallets, onhygiënische omstandigheden, of zelfs foutief transport TCA kunnen veroorzaken. Een fles met een schroefdop kan dus óók kurk hebben! Maar die kans is wel een stukje kleiner.
Rotte eieren
De schroefdopindustrie heeft ondertussen ook niet stilgezeten. De zuurstofloze dop was niet voor elke wijn geschikt. Voor de frisfruitige varianten geen probleem, maar andere wijnen kunnen er wel last van hebben. Dan treedt er bijvoorbeeld reductie op. Met een geur van rotte eieren, als gevolg van zwavelcomponenten die nergens heen kunnen. Tegenwoordig zijn er daarom afsluitdoppen die – naar keuze – geen, meer of minder zuurstof doorlaten. Hiermee kan de wijnmaker de ontwikkeling van zijn wijn nauwkeurig plannen. Zelfs beter dan met een kurk! Je ziet tegenwoordig daarom ook verschillende topdomeinen die experimenteren met schroefdoppen voor hun betere wijnen.
Al met al is die schroefdop zo gek nog niet. Alleen zijn imago laat nog wat te wensen over. Bovendien zegt een schroefdop geen plop. En dat is nu juist zo gezellig. Om dat probleem op te lossen bestaat er nu ook de Zork. Een eenvoudig te openen, herbruikbare plastic dop mét fameuze plopervaring.
Lees ook:
