Toon me je servies, en ik zeg wie je bent

Ken jij het gevaar van Pyrex schaaltjes? Plakte je zegels voor het koninklijke servies van Albert Heijn? Of pottenbakte je zelf soepkommen van klei uit de eigen achtertuin? Servies kent trends, en zo’n knaloranje beschuitbus van vroeger brengt alle herinneringen van vroeger in één klap weer terug.

Jaren 60: het raadsel dat boerenbont heet

Pastelkleurig aardewerken servies van Regout is razend populair in de jaren zestig. Mensen sparen het bij elkaar met puntjes van de Royco soep, beschuit van Bolletje of allemaal koffiemerken. Een compleet servies bestaat niet alleen uit een eindeloze rij borden en schalen in alle maten, maar er hoort ook een serie snoezige asbakken bij, want dat kan in de sixties gewoon.

Ook klassiek: boerenbont. Komt van dezelfde fabriek in Maastricht. De bekende Hollandse decoratie wordt met de hand geschilderd voor een lekker authentiek uiterlijk. Niemand weet wat de oorsprong van boerenbont is, maar bijna elk Nederlands gezin heeft wel iets met een boerenbont-decoratie in de kant, of dat nou het volledige servies is, of alleen de kaasschaaf.

Jaren 70: vrolijk draait het pottenbakkerswiel

Lekker alternatief je ongewassen haar in een middenscheiding en dan eten van borden die eruit zien alsof ze een uurtje van tevoren zelf zijn gepottenbakt met klei uit de eigen achtertuin. Dat zijn de jaren zeventig in een notendop. Het servies is natuurlijk donkergroen, donkerbruin en oranje, met een lekkere grove structuur zodat het kippenvel over je rug en armen loopt als je met je lepel het laatste beetje pompoensoep uit de kom schraapt. Boterhammen worden trouwens gewoon op zo’n oergezellig rond broodplankje geserveerd. Herinner je je nog de broodtrommel en beschuitbus van Brabantia, die knaloranje met felgekleurde bloemen?

Jaren 80: onbreekbaar, maar toch in duizend stukjes

Die hardglazen kommetjes waar je chips, vla of salades uit kunt eten? Pyrex, dat is het. Heb je die kommetjes gemist, dan ken je misschien de ovenschalen of theeglazen wel. Ze worden na een keer of duizend in de vaatwasser grijzig en een beetje vies, maar gelukkig is Pyrex onbreekbaar dus het gaat eeuwig mee. Hoewel? Op een onverwacht moment breekt het in minstens een miljard stukjes. Grappig dat één zo’n piepklein vlaschaaltje in scherven eruit ziet alsof je een kilo crystal meth uit je handen hebt laten vallen.

De jaren tachtig heeft ook een onschuldig gezicht: het servies van Janneke Brinkman. De kunstenares decoreert bordjes, koffiebekers, suikerpotten en later zelfs dekbedden en agenda’s met vrolijke klaprozen, vlinders, koolmeesjes en hortensia’s. Tegenwoordig nog steeds te koop, maar dan bij de Action.

Jaren 90: hip to be square

Vierkante borden. Why, in vredesnaam. Meer zinnigs is er over servies in de nineties echt niet te zeggen.

Jaren 00: we willen een bord

In restaurants begint het onschuldig met een plaatje leisteen in plaats van een bord, maar al snel loopt de creativiteit qua serveren uit de hand. Bitterballen in een kinderkoekenpannetje, friet in een winkelwagentje, kruidenboter op een zwerfkei en chocoladetaart op een voegtroffel, en je zou willen dat we het verzinnen maar dat is helaas niet zo. We willen gewoon een bord! En onze gebeden worden gehoord. Massaal sparen we in de jaren nul een klassiek Wedgwood servies bij elkaar bij Albert Heijn. Jammer dat de rip off van Blokker eigenlijk niet te onderscheiden is van de ribbelborden die appie aanbiedt, maar goed, het is wel klassiek en stijlvol.

Jaren 10: vis alles uit een kommetje

Instagram dicteert dat alles in een kom wordt geserveerd. Makes sense voor yoghurt met muesli (pardon: granola), maar het is lastig om netjes ravioli met geitenkaas of een broodje kroket uit zo’n bord met een hoge opstaande rand te vorken.

Servies met interessante glazuurkleuren (ligt daar saus? Nee, dat is het glazuur) is hip, kijk maar bij Pascale Naessens en Xenos. Ook Ibiza-vibes hitten de eettafel: rieten placemats, Marokkaanse schalen, authentieke tapasbakjes en – pas op, daar zijn ze weer – die grove soepkommen uit de seventies, kippenvel included.

Lees ook:

• Dit aten we in de jaren 90, part one
• Dit aten we in de jaren 70, part two
• Dit aten we in de jaren 80, part one