Frietei of eierbal: wat is de oorsprong van de brak-snack bij uitstek?
In Venlo zijn ze apentrots op hun eigen snack, het frietei. In Groningen eten ze na het uitgaan altijd een eierbal (soms zelfs óp een pizza!). En die twee brak-happen lijken eh… heel erg op elkaar. Heeft Automatiek Piccadilly Venlo de Groningse eierbal nagemaakt? Of hebben de Groningers het Venlose frietei gekopieerd?
Wereldberoemd in Venlo en omstreken: het frietei. De snack is gemaakt van een gekookt ei, gehalveerd en dan in kerrieragout, gepaneerd en gefrituurd. Als je echte Venlonaren moet geloven, smaakt zo’n frietei het allerbeste na een dappere nacht stappen met een boel drank en ellende. Dan gaan ze met hun zatten koppen naar Automatiek Piccadilly, want daar is in 1959 het frietei bedacht door voormalige eigenaar Toon Schreurs.
De snackbar wordt nu bestierd door zijn zoon Hans en vrouw José. Over het recept voor het frietei kunnen ze niks kwijt: een geheim familierecept. En als je denkt hier wat frieteieren af te halen om later thuis te frituren, mooi niet. Het frietei wordt vers gemaakt, je kunt ze niet in de diepvries bewaren.
Balletje na het stappen
Hoe komt dat befaamde frietei dan in het hoge noorden gerecht? Want daar, in een snackbar in de Wijkstraat worden in de jaren vijftig de eerste eierballen gebakken. Door een hulpje in de cafetaria van Dik van den Berg. Staat die hulp niet bij Van den Berg achter de toonbank, dan werkt hij voor een banketbakker. Met hetzelfde ragout-recept als de zelfgemaakte kroketjes van de bakker maakt hij bij Van den Berg eiballen: half eitje, ragout, paneermeel en dan frituren. Het recept? Dat houdt Van den Berg geheim, familierecept, zegt hij. Maakt de Groningers niet uit. Allemaal snackbars in de provincie en in de stad hebben de ‘aaierbal’ op het menu staan en vooral studenten lusten na het stappen wel zo’n balletje.
Zelfs in Amsterdam kon je zo’n lekkere snacks scoren; een eitunnel werd de snack genoemd, vernoemd naar de IJtunnel die in 1968 open ging.
Warenhuis
Wie was er het eerste, de eibal of het frietei? Volgens het Britse warenhuis Fornum & Mason zijn het allebei neppers. Dit deftige warenhuis had al in 1738 Scotch Eggs op het menu. Het recept? Een gekookt ei, verpakt in gehakt of ragout, gepaneerd en gefrituurd. Niks te maken met Schotland, maar een snack naar het recept van William J Scott & Sons, een tentje aan de kust. Ja, zeg jij het maar…
Zelf frietei of eierbal maken
En wil je zelfs zo’n lekkere eibal of frietei maken? Kook een ei hard, maak ragout of haal een paar kroketten uit z’n jasje (ongebakken), rol de hele handel door de bloem en de paneermeel, zeven minuten in de frituur en klaar zijn je eierballen.
Lees ook:
- Getest: de nieuwe Chicken & Waffle van McDonald’s
- Dit recept is uitgeroepen tot ‘Recept van het Jaar’ 2024
- Deze slager verkoopt de lekkerste gehaktbal van Nederland
Beeld in artikel: Facebook/Automatiek Piccadilly Venlo
