Shit: we hebben echt een serieus bananenprobleem

Bananen beleefden tijdens corona een glorieus moment, aangezien miljoenen mensen wereldwijd besloten dat dít de maanden waren hun bananenbrood skills te slijpen. Maar die bananen, daar moeten we het toch nog even over hebben…

Dat gaat namelijk helemaal niet goed. Hoewel het geen nieuws is van vandaag of gisteren (want al langer bekend), is het nog steeds een issue waarvoor we onze kop het liefst in het zand steken: de toekomst van de banaan is behoorlijk ongewis. Dat meldden nieuwsbronnen als de NOS ons al eerder, maar zeker nu een pandemie als corona heeft bewezen dat niets vanzelfsprekend is willen we er nog even bij stilstaan. Slecht nieuws voor de economie in tientallen exportlanden, en voor de liefhebber thuis.

Ziek fruit

Wat is het probleem precies? In het midden van de vorige eeuw roeide een plantenziekte (die ook wel de panamaziekte genoemd werd) in Midden- en Zuid-Amerika de totale soort uit van de destijds meest verkochte banaan ter wereld: de Gros Michel (de Dikke Michiel, zeg maar). Deze banaan werd als monocultuur geteeld: hij was zo succesvol als exportproduct dat er op de plantages geen andere gewassen meer werden verbouwd, die nodig zijn om balans te bewaren. In één klap werd een hele soort door deze panamaschimmel weggevaagd.

Nieuwe vondst

Er werd hard gezocht naar een alternatief: een bananensoort die immuun zou blijken tegen de ziekte. Die werd gevonden: de Cavendish banaan. Die bleek bestand tegen de schimmel, en dat is de banaan die wij nu kennen en die bij ons in de winkels en op de markt ligt. In plaats van het anders aan te pakken dan halverwege vorige eeuw, is het echter nog steeds zo dat bijna alle bananenbedrijven alléén deze banaan laten telen op de plantages. En nu lijkt de geschiedenis zich te herhalen.

Zelfde probleem

Een variant van de panamaziekte, de TR4 (Fusarium Tropical race), bedreigt op verschillende continenten het voortbestaan van de bananenteelt. Dat deze nieuwe schimmel zich echter sinds 2019 ook op grote schaal door Zuid-Amerika verspreid, is rampzalig voor de economieën in de betreffende landen en maakt de kans groot dat ook wij binnen afzienbare tijd zonder bananen komen te zitten.

Duimen maar

Wij hopen vurig dat wetenschappers uiteindelijk met een oplossing komen, dat bedrijven zich daarvoor openstellen, en dat we allemaal nog lang mogen genieten van die zachte gele allemansvriend. In de tussentijd, wat interessante weetjes:

Hyperpopulair

Alleen rijst, tarwe en maïs zijn gewassen die wereldwijd meer worden gegeten dan bananen. Zoveel bananen! Bakbananen, de soort die je niet rauw kunt eten maar wel heerlijke pisang goreng mee kan maken bijvoorbeeld, worden ook meegeteld.

De bananenboom bestaat niet

Bananen groeien trouwens niet aan een boom. De plant is eigenlijk een kruidachtige, waarvan de bladeren over elkaar heen groeien in een spiraal. Dat noemen ze een ‘schijnstam’.

Gele groente

Volgens de tuinbouwkundige definitie is de banaan eigenlijk een groente. Maar volgens de culinaire definitie wel een vrucht hoor.

Schil-verbod

Aan het begin van de 19e eeuw werden er in de Verenigde Staten zoveel bananen als street-food gegeten en de schillen op straat neergepleurd, dat daar ongelukken van kwamen. De stad St. Louis vaardigde prompt een officieel verbod uit op bananenschillen gooien op straat.

Stofjes

We stoppen braaf bananen in een zak met harde avocado’s omdat de schil van bananen ethyleen uitstoot. Dit zou ze sneller laten rijpen, maar dan nog heb je er best een paar dagen geduld voor nodig. De overbekende clownsgrap van uitglijden over een bananenschil wordt mede mogelijk gemaakt door vaatjes in de schil die een polysaccharide gel afgeven wanneer je er op drukt, en die gel is écht glad.

Waarom waarom

… zijn bananen krom? Niet omdat (zoals wel eens gezegd wordt) ze naar het licht groeien, maar omdat de zwaartekracht de tros naar beneden trekt terwijl die eigenlijk omhoog groeit.

Bronnen: NOS, Quartz, Wikipedia

Lees ook:

• Deze 9 dingen wil je weten over espresso
• Test je Amsterdamse bierkennis met deze geinige weetjes
• Zes dingen die je nog niet wist over chocolade