De bizarre verborgen link tussen zaadoliën en de heftige fentanylcrisis in Amerika

In Amerika is al jaren sprake van een ernstige fentanylcrisis. Het verslavingscijfer is hoog, en het aantal sterfgevallen per jaar door een overdosis helaas ook. Hoe meer bekend wordt over hoe deze crisis kan worden aangepakt, hoe beter. Nu komt een Amerikaanse journalist met een wel hele opvallende uitspraak: er zou een verborgen link zijn tussen de inname van zaadoliën en de fentanylcrisis in Amerika. 

Fentanyl is een extreem krachtige synthetische opioïde; een sterke pijnstiller die artsen enkel voorschrijven als iemand enorm veel pijn heeft. Fentanyl staat op Lijst 1 van de Opiumwet. Op die lijst staan drugs die volgens de overheid een onaanvaardbaar risico hebben voor onze gezondheid. Niet gek ook, want fentanyl is superverslavend. In Nederland komt het gebruik van fentanyl als drugs niet veel voor – zeker niet in vergelijking met Amerika. Daar is de drug zeer regelmatig de oorzaak van overdoseringen. In 2021 werden er meer dan 100.000 sterfgevallen door drugoverdoseringen geteld, waarvan in meer dan 70% van de gevallen een synthetische opioïde als fentanyl werd gebruikt.

Zaadolie en fentanyl

Zaadoliën zijn oliën die worden gemaakt van geperste zaden. Zonnebloemolie is het bekendst, maar ook sojaolie ken je misschien wel. Nu denk je vast: wat heeft zoiets heftigs als fentanyl nu te maken met iets onschuldigs als zaadolie? Zit ik stiekem in een verkeerd circuit omdat ik zonnebloemolie gebruik? Hmm… Het ligt iets gecompliceerder dan dat. De Amerikaanse journalist David Gornoski zegt dat er een ‘verborgen link’ is tussen zaadolie en de fentanylcrisis in Amerika.

Volgens hem veroorzaakt het overmatig gebruik van zaadoliën een versterking van chronische pijn, wat de vraag naar pijnstillers – waaronder gevaarlijke stoffen als fentanyl – stimuleert. 

Linolzuurbom

Hoezo krijg je ontstekingen van zaadoliën, hoor ik je denken? Uit verschillende onderzoeken blijkt dat dat te maken heeft met linolzuur, een omega-6-vetzuur dat in grote mate aanwezig is in zaadoliën. Linolzuur wordt in het lichaam omgezet in arachidonzuur. Dit kan een chronisch ontstekingsproces aanwakkeren dat verband houdt met aandoeningen als hart- en vaatziekten, diabetes en chronische pijn.

In Westerse diëten, dus ook het Amerikaanse, zitten doorgaans veel te veel omega-6-vetzuren en te weinig omega-3-vetzuren. Omega-3-vetzuren (die veel in vette vis en lijnzaad zitten) zijn juist goed voor je. Maar die eten we te weinig – zeker ten opzichte van de enorme hoeveelheid omega-6 die we binnen krijgen. Omega-6-rijke zaadoliën zijn bovendien van zichzelf erg bewerkt. De zaden gaan een heel proces door voordat ze als olie in een fles belanden. Daarnaast komen veel zaadoliën ook nog eens in ultrabewerkte voedingen terecht, die wij zo lekker vinden. Denk aan burgers en friet. Allemaal dingen die ontstekingen in het lichaam voeden.

Verantwoordelijkheid bij overheid

In extreme mate kunnen zulke ontstekingen chronische pijnen veroorzaken, en dat drijft mensen dus naar verslavende pijnstillers. Fentanyl is daar een van. Gornoski legt een deel van de verantwoordelijkheid bij de Amerikaanse overheid. Zaadoliën zijn inmiddels helemaal verankerd in het Amerikaanse dieet. Dat zulke oliën goed voor je zijn, is kennis die volgens Gornoski gebaseerd is op verouderde voedingsrichtlijnen. Zaadoliën zijn bovendien erg goedkoop en dat maakt ze aantrekkelijk voor Amerikaanse huishoudens.

De Amerikaanse overheid moet – als het aan Gornoski ligt – subsidies, regelgevingen en belastingbeleid aanpassen. Richtlijnen die zaadoliën promoten, moeten volgens hem worden herzien. De regering kan zo ”een gelijk speelveld creëren voor producenten van gezondere vetten”. Niet alleen de voedselgezondheid-, maar ook de uit de hand lopende fentanylcrisis in Amerika kunnen volgens Gornoski zo hard worden aangepakt.

Alternatief voor zaadolie

Moet je nu paniekerig je zonnebloemolie uit het raam gooien? Nee hoor. Beperk het gebruik van zaadolie en breng je omega-6- en omega-3-inname gewoon meer in balans. Als je dan toch de keuze hebt, kies dan liever voor olijfolie als je gaat bakken of een saladedressing maakt. Alhoewel… Veel olijfolies worden gemaakt van rotte olijven. En er is ook een hoop neppe olijfolie op de markt. Kies dus een goede uit en wees niet bang, want je kunt prima in olijfolie bakken. Dat dat slecht voor je is, is een fabeltje.

Lees ook:

• Tips van de expert: zo omzeil je al dat ongezonde, ultrabewerkte voedsel in de supermarkt
• Spanjaarden verkiezen zonnebloemolie boven olijfolie – maar niet omdat ze dat nou zo graag willen
• Onderzoek wijst uit: olijfolie zou helpen Alzheimer te voorkomen

Bronnen: Jellinek, apotheek.nl, addictiongroup.org, Malone News