Voor eens en voor altijd: is koffie nou wel of niet verslavend?

Loop jij als je ’s ochtends wakker wordt linea recta naar het koffiezetapparaat? Nog vóórdat je je significant other hebt begroet, de kat te eten hebt gegeven of de gordijnen open hebt gedaan? Geloof me, je bent niet de enige. Er zijn een hele hoop mensen die niet kunnen (of willen) functioneren zonder eerst een kopje koffie te hebben gedronken. Jaarlijks drinken we gemiddeld ruim 260 liter koffie per persoon per jaar, dus dat zegt wel wat. Maar is koffie nou echt zo verslavend? Of denken we dat vooral?

Een werkdag zonder koffie = geen werkdag

Die saaie vergaderingen waar weer niets uitkomt, de deadline die je met grote ogen vanuit je agenda aanstaart, collega Jolanda die uren vertelt over haar weekenduitje met de wandelclub… We kunnen het bijna niet aan zonder een kop koffie. Koffie maakt ons namelijk alert, en dat is precies de reden waarom we er – vooral op werkdagen – zo naar snakken. Het is ook de reden waarom we er ’s ochtends vroeg meteen naar grijpen. Want echt niet dat jij om half zeven in de ochtend, met een lange tocht naar kantoor voor de boeg, al scherp uit je doppen kunt kijken.

6 koppen koffie voor drie uur ’s middags

Zodra je merkt dat het alerte gevoel verdwijnt, heb je eigenlijk alweer zin in een nieuwe kop. Zin is misschien niet eens het goede woord; je voelt je ronduit onrustig als de cafeïne is uitgewerkt. En zo kom je er ineens achter dat je om drie uur ’s middags al zes koppen achter de kiezen hebt. Je hebt bijna het gevoel dat je niet zonder het zwarte goud kunt. Ben je dan verslaafd?

Verslavings- en preventiedeskundige Tom Bart vertelt hoe het zit

Quest zocht het uit en sprak met Tom Bart. Hij is preventiedeskundige bij Jellinek, een expertisecentrum op het gebied van verslaving. Deze expert is vrij duidelijk in zijn antwoord: koffie is niet verslavend. Koffie voldoet namelijk aan te weinig criteria voor verslaving, zoals die zijn opgesteld in het boek Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Dat boek wordt door veel psychologen en psychiaters gebruikt om verslavingsdiagnoses vast te stellen. Je krijgt bijvoorbeeld geen grote sociale, lichamelijke of financiële problemen als je overmatig veel cafeïne neemt – dingen die wel kunnen gebeuren bij een verslaving aan alcohol of drugs.

Afkickverschijnselen?

Van een koffieverslaving kan dus geen sprake zijn. Wat wel frappant is: je kunt ontwenningsverschijnselen krijgen als je stopt met koffie. Ten minste, als je een lange tijd dagelijks cafeïne binnen hebt gekregen. Het kan gaan om hoofdpijn, trillen, zweten en vermoeidheid. Je kunt je ook sneller geïrriteerd voelen. Maar wees gerust: het gaat niet om zware afkickverschijnselen waarvoor je bijna opgenomen moet worden. Als je al ontwenningsverschijnselen hebt, dan zullen ze waarschijnlijk heel mild aanvoelen. Volgens preventiedeskundige Bart zit dit allemaal ook een beetje tussen de oren. Je dénkt dat je niet zonder koffie kunt, terwijl dat eigenlijk helemaal niet zo’n probleem is. Kortom, we stellen ons gewoon aan.

Het maximum aantal koppen koffie per dag

Er wacht dus geen afkickprogramma op ons. Goed nieuws! Kunnen we ons dan de hele dag door, zonder limiet, blijven volgooien met koffie? Dat ook weer niet, als het aan Het Voedingscentrum ligt. Zij geven aan dat 5 koppen koffie (van 125 milliliter per kop) de maximum aanbevolen hoeveelheid per dag is. Let wel op dat je daar bovenop geen energy drinks hebt genomen. Neem je meer dan de aanbevolen hoeveelheid? Dan kun je hoofdpijn krijgen en je rusteloos voelen. En heb je waarschijnlijk plafonddienst als je ’s nachts in bed ligt.

Terecht zwart goud

We kunnen dus gewoon lekker koffie blijven drinken. Sterker nog, we móéten dat blijven doen. Want wist je bijvoorbeeld dat mensen die koffie drinken langer leven dan zij die dat niet doen? Dat koffie goed is voor je darmflora? En dat het een onwijze boost kan geven aan je seksleven? Terecht dat we het zwart goud noemen! Let’s go get some coffee dus. Bij deze 13 Amsterdamse en Rotterdamse koffiezaakjes scoor je gegarandeerd heerlijke koffie. En anders slinger je gewoon je eigen koffiezetapparaat lekker aan. Wel eerst even checken of de kat al te eten heeft gehad.

Lees ook:

• Eerst koffie, dan ontbijt? Daar krijg je spijt van!
• Koffievrije koffie bestaat en wil je proeven (en de cups passen in een Nespresso-apparaat)
• Recept: idioot makkelijke koffiemousse

Bronnen: Quest en Het Voedingscentrum