Koffiemachine kopen? Expert: deze fouten moet je niet maken
Thuis net zulke lekkere koffie drinken als bij je favoriete koffietentje? Dat kan! Want er verschijnen steeds meer fantastische koffiemachines op de markt, waarmee je zelf geweldige koffie kunt zetten. Waar moet je op letten bij de aanschaf van zo’n machine en welke fouten moet je vermijden? Peter van Liempt van Sage weet het.
Tijdens de afgelopen editie van Amsterdam Coffee Festival keek ik mijn ogen uit. De koffiewereld is booming! En aangezien een koffie drinken buiten de deur steeds duurder wordt, wil ik graag thuis top notch koffie kunnen zetten. Third wave coffee, om in de juiste terminologie te spreken. Maar er zijn zoveel verschillende koffiemachines te koop, hoe weet je nou wat bij jouw behoefte past en waar je op moet letten bij het kopen van een koffiemachine? Op de stand van Sage volgde ik een mini workshop.
Third wave coffee
De koffie-industrie heeft in de loop der jaren drie grote ‘golven’ doorgemaakt. Het is bijna niet meer voor te stellen, maar zo’n vijfentwintig jaar geleden was de Coffee Company, in de slipstream van Starbucks, zo ongeveer het hoogst haalbare als je buiten de deur een lekkere koffie wilde drinken. Maar inmiddels raast de zogenaamde ‘third wave coffee’ alweer een tijdje over ons land.
Die derde golf verwijst naar de koffie evolutie waarin we nu zitten. De eerste golf begon rond het begin van de twintigste eeuw waarin koffie algemeen verkrijgbaar raakte en de koffieconsumptie wereldwijd toenam. Koffie werd steeds goedkoper en toegankelijker door innovaties zoals instantkoffie en de vacuümverpakking. Bij de tweede golf kwam er meer aandacht voor de smaak van koffie. De kwaliteit van koffie ging met sprongen vooruit en er ontstonden koffiezaken. Ketens als Starbucks kwamen op.
Bij third wave coffee zoeken we steeds meer naar persoonlijke ‘single origins’ (koffie van één boonsoort), willen weten hoe en waar koffiebonen worden geproduceerd, hoe lang de bonen zijn geroosterd en hoe de koffie precies wordt gezet. En dat allemaal om de beste smaak te ervaren. Hoe doe je dat thuis met een eigen machine? Peter weet ‘t.
Waar moet je op letten bij de aanschaf van een koffiemachine?
Peter: Als je ‘third wave specialty coffee’ thuis wil ervaren, heb je een machine nodig die aan een aantal belangrijke zaken kan voldoen. Bij Sage hebben we hiervoor een ‘4-stappenformule’ ontwikkeld. Dit zijn ook de 4 standaarden waaraan professionele machines bij ons voldoen.
- Een ideale dosering van 18-22 gram versgemalen bonen in je filterdrager
- Een optimale (extractie)druk van 9 bar
- Precieze watertemperatuur van 93 graden ˚C
- Krachtige stoomdruk op 130 graden ˚C waarmee je zijdezacht microschuim kan maken.
Oei extractie, hoe zit dat precies?
De perfecte espresso-extractie wordt bereikt door een combinatie voor drie factoren: dosering, maalgraad en extractietijd. Bij onderextractie is de smaak vaak zuur en bij overextractie is de smaak bitter. Beide smaken zijn dan extreem negatief aanwezig. Wil je de perfecte balans bereiken, is het raadzaam advies te vragen bij een koffiespeciaalzaak (bijvoorbeeld bij een van deze fantastische koffiezaken in Amsterdam en Rotterdam).
Wat zijn de meest gemaakte koffiefouten en hoe voorkom je ze?
Het begint allemaal met goeie koffiebonen. Het verschil in smaak (zoet, zout, zuur en bitter) tussen koffiebonen is immens, daarom wordt ook vaak de vergelijking met wijn gemaakt, en tegenwoordig ook met speciaal bier. Kenners kunnen een enorm smaakpalet van verschillende koffiebonen waarnemen. Als je het meeste smaak uit een koffieboon wil halen, heb je een espressomachine nodig.
Vers gebrande bonen vs. supermarktbonen
Bij het maken van specialty coffee worden altijd vers gebrande bonen gebruikt. Je kunt dit herkennen aan het etiket op de zak bonen waarop de datum van branden staat vermeld (bijv. 15-03-2023). Vers gebrande bonen kun je kopen bij koffiespeciaalzaken en micro branderijen. Op zo’n zak kwaliteitskoffiebonen staat informatie over de variëteit, het land waar de koffie is geteeld, de regio waar het vandaan komt, de gebruikte verwerkingsmethode en dus de branddatum. Bij de meeste supermarkten worden bonen verkocht met een THT datum (bijv. 31-6-2025). Dit is een groot verschil.
Vers gebrande bonen zijn veel lichter gebrand, waardoor (delicate) aroma’s (denk aan body, mondgevoel, nasmaak en viscositeit) beter tot hun recht komen. Supermarktbonen zijn veel donkerder en langer gebrand, waardoor de meeste smaken zijn verdwenen en alleen de bittere smaak overblijft.
Nog meer verschillen
Het verschil tussen de vers gebrande bonen en supermarktbonen zit ‘m niet alleen in het branden. Specialty coffee is doorgaans single origin en hand geplukt, terwijl supermarktbonen een blend (mix) van bonen zijn en machinaal worden geplukt. Tenslotte heeft ook de variëteit en de manier van drogen een enorme invloed op de uiteindelijke smaak. Het leuke van kwaliteitskoffie is dat je kunt experimenteren met verschillende bonen van over de hele wereld om te achterhalen wat je het lekkerst vindt. Er is veel meer te koop dan de bekende Robusta (meer cafeïne) en Arabica (een complexere smaak)!
Het belangrijkste bij het kopen van koffiebonen voor thuis is dat ze vers zijn. Het beste is de bonen binnen 30 dagen na het branden te gebruiken.
Bonen bewaren
Aan goeie koffiebonen hangt een prijskaartje. Vers gebrande bonen kosten al snel 30 euro per kilo. Het is dus behoorlijk zonde als je deze niet op de juiste manier bewaard – er gaat dan veel smaak verloren. Bewaar je bonen droog, donker en luchtdicht. Je kan hiermee veel langer van de optimale smaak genieten.
Koffiemachine ontkalken
Het is slim om je machine om de 3 maanden te ontkalken en om de 3 maanden een nieuwe waterfilter te plaatsen (tenzij je gebruikt maakt van gefilterd water). Dit voorkomt het dichtslippen van de leidingen door kalkaanslag. Hiermee verleng je de levensduur van je kostbare espressomachine.
Reinigen van je koffiemachine
Er zijn twee belangrijke redenen om je apparaat goed schoon te houden. De eerste reden is simpel: koffie die in een schoon apparaat is gezet, smaakt beter. De tweede is dat je espressoapparaat langer meegaat wanneer je het regelmatig reinigt en onderhoudt. Echte barista’s spoelen de zetgroep na iedere extractie. Wat mij betreft volstaat 1x per dag. Wat wel moet: de melkopschuimpijp direct na gebruik schoonmaken met een vochtige doek en doorspoelen; in melk zitten veel eiwitten. Wanneer deze afkoelen kleven ze direct vast en raakt de stoompijp verstopt. De oorzaak van een verstopte of niet werkende stoompijp is vaak het niet tijdig of niet goed schoonmaken. Voorkomen is dus beter dan genezen.
Koffie workshop
Heb je een koffiemachine gekocht, is het altijd slim om te investeren in een workshop. Onder begeleiding van een professional word je binnen 2 tot 3 uur de basisprincipes uitgelegd. Hiermee voorkom je veel ergernis en kan je redelijk snel met veel plezier van je espressomachine gebruikmaken. Enne.. ik ben er inmiddels uit en ga de Barista Express Impress aanschaffen. Is het geen plaatje?
Lees ook:
