Lekker druifje #4: chardonnay
Er bestaan duizenden verschillende druivenrassen en jaarlijks komen er weer meer bij, door nieuwe kruisingen of (her)ontdekkingen. Welke druiven moet je echt (leren) kennen? In de serie ‘lekker druifje’ deel ik mijn favorieten, met wijntips. Deze keer: chardonnay. De druif die ook wel ‘het sletje onder de druiven’ wordt genoemd.
Euh, pardon, sletje?
Don’t shoot the messenger, ik heb het niet zelf verzonnen, laat het me uitleggen! De oneerbiedige naam heeft de druif te danken aan haar veelzijdigheid die maakt dat wijnmakers wereldwijd haar willen. Dat komt doordat chardonnay van zichzelf geen uitgesproken smaak heeft, maar graag het karakter aanneemt dat de wijnmaker haar wil meegeven. Vandaar: een gewillig sletje. Maar er zijn meerdere redenen waarom chardonnay zo populair is.
De koningin van de Bourgogne
De druif is een echte beroemdheid: alle grote witte wijnen van de Bourgogne, de bakermat van chardonnay, zijn gemaakt van 100% chardonnay. Dit zijn al heel lang de duurste en meest gezochte witte wijnen ter wereld. Niet zo vreemd dus, dat wijnmakers elders met deze witte druif aan de slag zijn gegaan. Minstens zo belangrijk is dat de druif niet heel kieskeurig is wat bodem betreft en ook geen heel hoge eisen stelt aan het klimaat; zowel in koelere als warmere klimaten gedijt chardonnay goed. Niet alleen goed voor wijnmakers, maar ook voor wijndrinkers! Want zo kunnen we veel verschillende Chardonnays uit de hele wereld vinden. Lekker!
Koel versus warm
Afhankelijk van waar de wijn vandaan komt, kun je een bepaalde stijl en smaak verwachten. Een koel klimaat levert hoge zuren en aroma’s van citroen en groene appel. Wordt het warmer dan worden de wijnen minder uitgesproken fris en komen gele appel, grapefruit en peer om de hoek kijken. Wordt het nog warmer dan dalen de zuren verder en overheerst het tropisch fruit, waarbij je kunt denken aan meloen, guave, ananas, perzik en mango. Zeggen dat je niet van Chardonnay houdt, is ongeveer hetzelfde als zeggen dat je niet van groente houdt; er zijn immers zo veel verschillende smaken dat er altijd wel één te ontdekken is die je wél lekker vindt – mits je van (witte) wijn houdt, natuurlijk.
Als je van hout houdt
Ook een belangrijke smaakbeïnvloeder is de vergisting en/of rijping op houten vaten. Hierover zijn boeken vol te schrijven, want de houtsoort, de constructie van het vat en de afmetingen leveren een eindeloze reeks aan keuzes voor de wijnmaker op. Ga ik je verder niet mee vermoeien, want ik heb best trek in een wijntje en omdat ik van het serieuzere soort ben, trek ik ‘m pas open zodra ik dit stuk af heb.
Comeback kid
Maar toch nog even dit: het is bijna niet voor te stellen met die ongekende populariteit van Chardonnay, maar er was een tijd dat er met enige arrogantie A.B.C. werd geantwoord op de vraag welke wijn iemand wilde bestellen. ‘Anything But Chardonnay!’ Het was allemaal de schuld van de jaren tachtig en negentig, waar niet alleen schoudervullingen en haarmatten helemaal en vogue waren, maar ook volle, rijke en vaak zwáár op eiken vaten gerijpte Chardonnay. En zoals dat ging met haarmatten, zo ging dat ook met die overdreven dikke blockbusters van wijnen. Het had een opfrisbeurt nodig. De moderne Chardonnays vallen op door hun balans, fruitige smaak en frisheid. Chadonnay, yes please!
Californische Chardonnays
Buiten Europa vind je veel chardonnay in Californië. Waar het in de Bourgogne draait om subtiele kracht, puurheid en finesse is Californische Chardonnay vaak een stevige voluptueuze wijn met een duidelijke smaak van vanille, veel tropisch fruit en een hoog alcoholpercentage. Dat komt door de duidelijke invloed van eiken vaten (of, bij de goedkopere wijnen, van eiken staven of zelfs houtsnippers!) waarin de wijnen rijpen. De twee bekendste gebieden zijn Napa Valley en Sanoma. De eerste wat rijker, in alles, dus ook in de stijl van de wijn. Californische wijnen zijn nooit goedkoop, maar zeker heel erg de moeite waard, zeker als je van dikke(re) Chardonnay houdt.
From Down Under
Ook Australië is bekend om zijn Chardonnay. De klassieke Australische stijl is zoals veel van de wijnen uit dit land: krachtig, vol, hoog in alcohol en met een zware rijping op eiken. Maar niet op eiken gerijpte Chardonnay vind je er (gelukkig) ook. ‘Unoaked Chardonnay’ staat er dan op het etiket. In plaats van een boterige, vanille-achtige karakter is het vooral citrusfruit wat de klok slaat. ‘Iets verderop’ in Nieuw-Zeeland worden ook frisse Chardonays gemaakt.
Chili en Argentinië
En wat te denken van Argentinië en Chili! In beide landen wordt voornamelijk rode wijn gemaakt, maar je vindt er ook witte wijn, en ja raadt het al: Chardonnay heeft hierbij een belangrijk rol. In verschillende stijlen en van basic tot premium. En in tegenstelling tot Californische Chardonnays zijn zelfs die premium wijnen goed betaalbaar! En dat geldt ook voor de lekkere, tropische Chardonnays uit Zuid-Afrika.
Wat eten we daarbij?
Door de diversiteit aan stijlen kun je bij Chardonnay héél goed eten. In short: strakke en frisse stijlen gaan heel lekker met oesters en andere delicatessen uit de zee, vollere stijlen bij rijke gerechten. De medium stijl combineert goed met gegrilde visgerechten.
Serving you: drie knallers van wijnen, oplopend in prijs.
Errázuriz Estate Series Chardonnay, 2018, Chili, € 9,95
Ik hou van Chileense wijnen. En eigenlijk vind ik alle wijnen van Errázuriz top. Neem nou dit exemplaar. Een lekkere allemansvriend. Balans is hét ding van deze wijn. De stijl is eerder fris dan tropisch – en die prijs hè: net zo lekker als de wijn zelf. Voor vijf eurootjes meer heb je een rijkere Errázuriz, de Max Reserva Chardonnay. Big Max is een echte eetwijn, van want vol en romig, maar de Estate Series Chardonnay kun je ook gewoon zo drinken, uit het vuistje, zonder erbij te eten. Wil je dat toch, ga dan voor een bordje noedels met gegrilde groente, een licht pittig rijstgerecht met gebakken tempé of knapperige vis- of kiptortilla’s met een berg guacamole en zure room. Mmm!
Salentein Barrel Selection Chardonnay, 2018, Argentinië, €14,95
Als Maxima een wijn zou zijn, komt dit aardig in de buurt. Deze Chardonnay is een mollig maatje 38. Slank met zachte rondingen. Sappig en fris met een veeg vanille door rijping op eikenhout. Lekker bij een Oranje tompouce, bij een couscoussalade met feta, bij een in roomboter gebakken tongetje, bij gefrituurde empanada’s. Bij wat niet eigenlijk? Ik snap onze Koning wel.
Kendall-Jackson Vintner’s Reserve Chardonnay, 2017, Californië, € 19,95
De Chardonnay van Kendall-Jackson is de best verkochte Chardonnay in de VS – en dat al 26 jaar! Dan heb je dus vloeibaar goud in handen. Deze wijn got the best of both worlds: hij is fris én tropisch. Daar moet een kippetje bij mensen! Bij een nog frissere stijl zou ik zeggen: gooi ‘m op de grill, maar bij deze Chardonnay zou ik er een pasta met roomsaus bij serveren. Liever vis? Doe er dan vooral ook een botersausje bij. Ook heel lekker: paling. Gerookte makreel. Kreeft! Of ga lekker low-brow met fish&chips.
Lees ook:
