Dit aten we in de jaren 90, deel 1

Meedansen met Britney Spears, meejanken met Sinead ‘O Connor en meehummen met de Crash Test Dummies, de nineties zijn een emotionele achtbaan. Gelukkig is er genoeg om ons buikje te troosten: broodjes shoarma met knoflooksaus, emmers Ben & Jerry’s en als dat allemaal niet helpt: Bacardi Breezers in alle kleuren van de regenboog.

Boodschappen met Allerhande

Het kooktijdschrift van Albert Heijn, Allerhande, begint in de jaren vijftig als een zwart-wit blaadje dat huis-aan-huis wordt verspreid, maar in de jaren negentig is het gegroeid tot een toonaangevende glossy over eten. En gratis! Het andere culinaire tijdschrift van deze tijd, Tip Culinair, heeft er een hele kluif aan. Dat AllerHande flink invloed heeft, bewijst rucola. Daar heeft tot 1996 nog nooit iemand van gehoord, totdat de redactie van het tijdschrift de inkoper overhaalt om het eens een keertje in de schappen te leggen. De redactie tikt een paar leuke recepten met rucola en zie: niet aan te slepen.

Aardappeltjes met schoensmeer, soep met sigarettenrook

In de jaren negentig wordt foodfotografie echt ‘een dingetje’. De treurige foto’s in kookboeken in de jaren zestig van verlepte sla en doder-dan-dode kippen worden ingehaald door chique, glanzende foto’s van gerechten waarbij het water je in de mond loopt. Niet alles is zo lekker als het eruit ziet: om aardappelen een lekker gebakken korstje te geven worden ze geborsteld met bruine schoenpoets, en een hete soep dampt doordat een stagiaire net voor het klikken van de camera sigarettenrook boven het bord blaast. Bruin eten is uit, alles op de foto moet kleur hebben en het resultaat is soms zo futuristisch dat je er geen gerecht meer in kunt herkennen omdat het kleurige blokjes op een glasplaat zijn met een spotje eronder, maar goed, het is artistiek en spannend en vernieuwend dus in de jaren negentig kom je daar als foodfotograaf heel goed mee weg.

Ice Age

Godzijdank, de verlichting bereikt ons in de jaren negentig. Niks religieus, maar eindelijk kunnen we naast die kilorollen vanille-ijs van Het IJspaleis en de ijshoorntjes van Jamin (met een kauwgombal onderin) eens grote-mensen-ijs eten. Magnum introduceert hun ijsjes als een tussendoortje, meteen een groot succes. Ben & Jerry’s openen in 1996 hun eerste scoop-shop in Amsterdam en de emmertjes ijs staan in de vriezers bij supermarkten. Häagen-Dasz volgt op de voet – de naam is trouwens verzonnen door het Amerikaanse moederbedrijf, om zo Europees mogelijk te klinken.

Twee broodjes shoarma en een beker melk, burp

Hoe zag uitgaan eruit voordat shoarmatentjes bestonden? Ging iedereen dan direct uit de kroeg naar huis voor een gezonde volkorenboterham met kaas en een glas water? Geen idee, want in de jaren negentig duiken ineens overal shoarmatentjes op. Wat er wordt geserveerd heeft eigenlijk niet zoveel met de oorspronkelijke shoarma uit Israël te maken, maar om een uur of vier ’s nachts maakt dat niet zoveel uit. Ook die traditionele knoflooksaus is niet zo traditioneel, maar uitgevonden door de Amsterdammer Ben Cohen, die merkt dat mensen tahin bij zijn shoarma niet trekken. Hij verzint iets met mayonaise, kruiden, citroensap, flink knoflook en een scheutje vieux, verkoopt er tienduizenden liters van en is ervan overtuigd dat bedrijfsspionnen van Calvé zijn succesrecept hebben gestolen.

Nieuw: Breezerseks

Daar is ie dan, eind jaren negentig: de Bacardi Breezer. In alle kleuren van de regenboog, zoet en fruitig, ideaal voor beginnende drinkers. In 2002 wordt er maar liefst dertig miljoen liter van verkocht, geen wonder dat het NIGZ zich zorgen maakt over het toegenomen alcoholgebruik onder jongeren. Breezercultuur, vernoemd naar de snoezige flesjes, verwijst naar losbandige jeugdcultuur en in Van Dale verschijnt het nieuwe woord ‘breezerseks’, seks in ruil voor een Breezer of een ander cadeautje.

Flippo-miljonair

Niet zomaar een zak chips leeg schranzen, eerst even de Flippo’s checken. In 1995 worden in zakken chips van Smiths plastic rondjes gestopt die je kunt sparen. Achteraf gezien snap je de aantrekkingskracht van die dingetjes met Looney Tunes-figuren erop misschien niet, maar in de jaren negentig is het een rage. Flippo’s zijn een Nederlandse uitvinding, die daarna de rest van de wereld veroveren: in Oostenrijk heten ze Kelly Caps en in Mexico worden ze Tazo’s genoemd. Bedenker Hans Zandvliet wordt er miljonair mee.

Beeld: Shutterstock.com

Lees ook:

• Dit aten we in de jaren 70, part one
• Dit aten we in de jaren 70, part two
• Dit aten we in de jaren 80, part one