Ongelofelijk: dit mallotige ovengerecht is een Zweedse cult-klassieker
De Scandinavische keuken is de laatste jaren razend populair, dankzij Redzepi en zijn companen. Verfijnd, vernieuwend en buitengewoon culinair. Maar wij ontdekten een Zweeds keukengeheim dat de noorderlingen angstvallig voor zich hebben gehouden, om hun gastronomische reputatie niet te schaden. Let op: dit ongelofelijke ovengerecht hebben (bijna) alle Zweden wel een keer gegeten.
Zoals elk land heeft ook Zweden van die gerechten waar je liever niemand mee lastig valt. Flygande Jakob valt in die categorie. Het is een gestoorde combinatie van kip, banaan, chilisaus, room en uitgebakken spek, soms nog aangevuld met pinda’s. Sorry, wat? Heeft er iemand random wat ingrediënten geharkt en bij elkaar in een ovenschaal gegooid? Nee, dit is echt een officieel recept, waar mensen met nostalgie aan terugdenken.
Die rare Jakob
Is Flygande Jakob een klassieker? Reisleider en restaurantmanager Annemie van Bennekom komt al twintig jaar regelmatig in Zweden, ze heeft er een tijd een restaurant gerund. ‘Ik had er nog nooit van gehoord,’ zegt ze. ‘Ik heb mijn verzameling Zweedse kookboeken doorgebladerd, maar ik kwam het maar in één oud boek tegen. Ik denk dat het een onderdeel is van de zogenaamde husmanskost, eenvoudige boerengerechten. Die zie je in ouderwetse restaurants wel op de kaart staan, maar daar ben ik die rare Jakob ook niet tegengekomen.’
Allemaal naar Thailand
Chilisaus in een eenvoudige boerenkeuken? Niet zo gek, want Zweden gingen al vanaf de jaren zeventig naar Azië op vakantie, weet Annemie. ‘In de tijd dat half Nederland aan een Spaanse costa lag, vlogen de Zweden een stuk verder, naar Thailand en Indonesië. Niet zo gek, want om naar de zon te reizen moesten ze sowieso in het vliegtuig stappen, je rijdt vanuit Stockholm niet zomaar naar Barcelona of Malaga. En dan is vliegen naar Azië net zo goedkoop, of zelfs voordeliger. Dat verklaart het gebruik van exotische ingrediënten, ook in klassiekers. In de supermarkt is over het algemeen niet zoveel verschillende groente en fruit te verkrijgen, maar er liggen soms vruchten tussen die we in Nederland niet kunnen krijgen, vanuit het Verre Oosten.’
Onbegrijpelijk
Flygande Jakob, vertaald: vliegende Jakob, komt uit de fantasie van Ove Jakobson. Hij was werkzaam in de luchtvaart en publiceerde het recept in de jaren zeventig in een Zweeds culinair tijdschrift. In zijn oerversie worden kipfilets bedenkt met plakjes banaan, overgoten met een mengsel van crème fraîche en chilisaus en daarna bestrooid met bacon en pinda’s, geserveerd met rijst en een groene salade. ‘Tegenwoordig bestaan er ook vegetarische varianten en een versie met vis, vertelt Annemie. ‘Ik denk dat we het moeten uitproberen. En tegelijkertijd vraag ik me af: kunnen we dit ooit begrijpen? Soms moet je iets eten in het land zelf, om het echt te snappen.’
