Panettone en Pandoro: dit zijn de verschillen tussen de Italiaanse kerstdesserts

Panettone en Pandoro: ze klinken niet als hele typische lekkernijen die op een standaard Nederlandse kersttafel staan. Dat klopt. Hier toveren we tijdens de feestdagen massaal de klassieke kerststol tevoorschijn. Maar vier je kerst in Italië, dan kun je niet om de Panettone en Pandoro heen. Deze traditionele zoete kerstdesserts zijn – met een glaasje Prosecco erbij – onmisbaar op een Italiaans kerstfeest. Ze lijken best op elkaar, maar er zijn ook een aantal duidelijke verschillen. Hoe weet je nou of je een plakje Panettone of een stukje Pandoro voor je neus hebt staan?

Oorsprong Panettone en Pandoro

Eerst een duik in de geschiedenis van de Panettone en de Pandoro. Want wie die doorneemt, haalt daar al een aantal eerste verschillen uit. De Panettone vindt haar oorsprong in Milaan. Vanuit daar is de liefde voor het kerstgebak verspreid door de rest van Italië. Er bestaan heel veel theorieën over het ontstaan van de allereerste Panettone, waardoor het nooit helemaal duidelijk is geworden wanneer en hoe het baksel écht ‘geboren’ is. Sommigen vertellen verhalen uit de 9^e eeuw, anderen roepen dat de Panettone pas in de 16^e eeuw het levenslicht zag.

Het populairste verhaal stamt uit de 15^e eeuw. Dat gaat over een chef-kok van het hof van hertog Ludovico Sforza. Hij verbrandde per ongeluk zijn dessert, waardoor dat niet meer geserveerd kon worden. Leerling-kok Toni gaf toen zijn zelfbereide zoete brood aan de hertog. Toen die naar dit heerlijke brood vroeg, noemde Toni het pan del Toni, oftewel het brood van Toni. Daar zou de naam Panettone van zijn afgeleid.

Milaan vs. Verona

Pandoro daarentegen komt niet uit Milaan, maar uit Verona. De geboortedatum van dit brood is – in vergelijking met de Panettone – wél duidelijk: 1894. Op 14 oktober van dat jaar stond chef Domenico Melegatti achter de pannen en maakte het allereerste recept voor Pandoro. Dat baseerde hij op pan d’oro, een dessert dat veel Venetiaanse edelen in de 16^e eeuw aten. Wie een beetje gevoel voor de Italiaanse taal heeft, kan uit Pandoro de woorden pan (brood) en oro (goud) halen. Gouden brood dus. En dat verwijst dan weer naar de goudkleur van de buitenkant van het brood.

Smaak en structuur

Panettone en Pandoro zijn allebei in de basis gemaakt van bloem, eieren, gist en boter. Maar snijd je een stukje van een Panettone en van een Pandoro af, dan zie je direct dat de recepturen van de kerstbroden ook van elkaar verschillen. Letterlijk. In Panettone zie je namelijk stukjes gedroogd fruit en rozijnen zitten en in Pandoro niet. Dat, plus de suiker die wel aan Panettone-beslag wordt toegevoegd en niet aan Pandoro-beslag, maakt dat de Panettone iets zoeter smaakt dan de Pandoro.

Poedersuiker

De claim over dat Panettone zoeter smaakt kun je met een simpele verklaring ook weer tegenspreken. Als de Pandoro bestrooid is met poedersuiker – en dat is bij de meeste Pandoro’s het geval – dan smaakt de Pandoro net zo zoet. Poedersuiker zie je eigenlijk nooit over de Panettone. Wel parelsuiker, als de bakker in een creatieve bui is. Zoetekauwen smeren daarnaast ook vaak nog een lik jam, boter of chocopasta (in Italië uiteraard Nutella) over hun plakje Panettone.

Structuur

Panettone en Pandoro zitten beiden qua structuur een beetje tussen briochebrood en cake in. Toch zul je zien (en proeven) dat Pandoro wat cake-achtiger is dan een Panettone. Dat komt omdat een Pandoro met meer boter wordt gemaakt. Een goede Panettone én Pandoro moet in ieder geval altijd zijdezacht en vooral niet droog zijn.

Vorm

Nog een verschil dat je met je blote oog kunt zien: de vorm. De Panettone lijkt op het eerste gezicht een beetje op een soort langwerpige muffin. Het baksel loopt vrij ver naar boven in een cilindervorm, met bovenop een bolvormig ‘hoedje’. Een Pandoro heeft een vorm die beter past bij het kerstfeest. Dit brood wordt gebakken in de vorm van een ster. Met het poedersuiker op de bovenkant en de versieringen ernaast – takjes hulst zijn favoriet – lijkt dit baksel zo van de set van een gezellige kerstfilm te komen. Je weet wel, waarbij de hele familie aan tafel zit te smullen terwijl de sneeuw voor de ramen dwarrelt en kerstkoortjes op de achtergrond klinken.

Wat hebben Panettone en Pandoro met elkaar gemeen?

Behalve dat het allebei kerstdesserts zijn hebben Panettone en Pandoro nog een belangrijk aspect gemeen: vrijwel geen enkele Italiaan – die geen professionele bakker is – bakt de broden zelf. Al doe je nog zo je best, de kans dat je in de kerstperiode een Italiaan zelf op deze baksels ziet zwoegen, is molto piccolo. Zeer klein dus. De reden: een traditionele Panettone en Pandoro maken kost veel tijd. Héél veel tijd. Door het rijzen van de gist duurt het soms wel 30 uur voordat je kerstgebak klaar is. Wist je dat in Milaan, waar sommige bakkers werken met jarenoud ‘moeder gist’ (lievito madre), het bakproces soms wel 3 dagen kost? Dan is kerst al lang en breed voorbij. Nee, voor een goede Panettone en Pandoro gaat de Italiaan liever naar de bakker om de hoek. Hebben ze zelf meer tijd om een goede bijpassende Prosecco uit te kiezen.

Lees ook:

• Hier eet je de beste Panettone ter wereld
• Salvo is de leukste en lekkerste Italiaanse bakkerij van Nederland
• 8x fantastische kerstdesserts die je gewoon in de supermarkt kunt vinden

Bronnen: Mom in Italy, rome-nu.nl, taste-italy.be