Wat? Zit er plastic in kauwgum?
Kilo’s Bubbelicious, Benbits en Stimerol kauwen we weg met z’n allen, en niemand denkt er twee keer over na. Totdat in de natuurwinkel kauwgum opdook met op het etiket ‘plastic free’. Wait: what? Zit er plastic in kauwgum? Is dat slecht? Voor onze gezondheid of voor het milieu? Ha, gelukkig: onze helden van de Keuringsdienst van Waarde duiken erin.
De Keuringsdienst begint maar eens bij de producent van plasticvrije kauwgum. ‘Plastic-vrij betekent dat we een natuurlijke gom gebruiken in plaats van een synthetische gom,’ zegt Milan Dontje, de bedenker van de kauwgum zonder plastic. ‘De kauwgum die we nu gewend zijn, daar zitten micro- en nanoplastics in.’ Oei, dat klinkt gevaarlijk. En volgens Milan komt die natuurlijke gom, een rubber-achtig spul, uit een boom en daar kauwden de Maya’s in vroeger tijden al op.
Honderd procent natuurlijk, want die natuurlijke kauwgum verteert veel sneller, zegt Milan, dus het is duurzamer en minder slecht voor het milieu want we gooien met z’n allen enorm veel kauwgum weg.
Uit een boom of uit de fabriek
In de hortus van Amsterdam groeit zo’n gomboom, en daar gaat de Keuringsdienst dus even naar kijken. Jahoor, daar staat ‘ie: een plakkerig sapje komt uit de bast en de bladeren van de boom en daar zou je kauwgum van kunnen maken. En dat gebeurt ook, bijvoorbeeld in een fabriek in Istanbul, waar de Keuringsdienst hartelijk wordt ontvangen.
Gombasis heet dat, het is taai als rubber en een kauwgumfabrikant hoeft er alleen nog maar pepermuntsmaak en suiker, of suikervervanger, aan toe te voegen en klaar ben je. ‘De industrie noemt dit product gombasis. Het bevat rubber, hars uit bomen en synthetische hars, plantaardige vetten, vulmiddelen en antioxidanten,’ zegt de fabrikant. ‘En daar kun je lekkere kauwgum van maken.’
Fietsband kauwen
Rubber, hars… is dat natuurlijk? En eetbaar? En is plastic ongezond? Daar weet Katja Loos, chemicus bij de Rijksuniversiteit Groningen, van alles van. Zij is expert op het gebied van plastic. Je zit op een klont plastic te kauwen, beaamt zij. ‘Op die kunstmatige rubbers, die je ook kent van je fietsband,’ zegt ze. ‘Dat is van hetzelfde spul gemaakt.’
En die natuurlijke kauwgum dan, waar is dat van gemaakt? ‘Van de rubberboom, maar het is hetzelfde molecuul. Chemisch gezien is er geen enkel verschil.’ Geen verschil dus met de zogenaamde plastic kauwgum. Wordt het sneller afgebroken in de natuur? ‘Nee, het duurt jaren, misschien zelfs tientallen jaren totdat het is afgebroken. Het valt uit elkaar in kleine stukjes, dat zijn die microplastics waar je over hoort. Dat eten dieren op, en dan krijgen wij dat ook weer binnen.’
Nooit uitspugen
Conclusie: plasticvrije kauwgum bevat net zo goed plastic als de andere – het is dan wel natuurlijk van oorsprong, maar het blijft op moleculair niveau precies hetzelfde. En kauwgum zou nooit in de natuur terecht moeten komen, de zogenaamde plasticvrije kauwgum net zo min als die gewone.
Mooi staaltje lulkoek dus, van die natuurlijke kauwgumproducent: de kauwgum is op chemisch niveau hetzelfde als de kauwgum die al bestaat, en zijn claim dat de plasticvrije kauwgum in de berm of op de stoep sneller afbreekt dan gewone, wordt door de expert op het gebied van chemie volledig tegengesproken.
