Lichte paniek: kunnen we straks nog wel champagne drinken?

Het kan niet meer als een verrassing komen dat teelt en landbouw over de hele wereld te kampen heeft met enorme problemen vanwege klimaatverandering en vastgeroeste manieren en gewoonten. Noem bijvoorbeeld twee van de dranken in mijn top 3 favorieten, en de vraag is nog maar of die over ettelijke jaren nog te verkrijgen zijn: champagne en koffie. (Op nr. 1 staat water). Voor mij is dat ontegenzeggelijk een luxeprobleem, maar voor de makers ervan een rampzalige bedreiging van hun bestaan. Daarom zijn veel producenten zelf al keihard aan de slag om dat bestaan future-proof te maken.

Op (en in) het gebied van de champagnedruif bijvoorbeeld, wordt door wetenschappers en wijnboeren samen naarstig gezocht naar alternatieven voor de bekendere (en als enige toegestane) champagnedruiven. Dat zoeken gaat niet van ‘Hé, kijk nou wat ik hier toevallig in de struiken tegenkom’, maar is een decennia durend proces van rassen kruisen en testen wat dat oplevert, en dat dan door de strenge kwaliteitseisen zien te krijgen…

Nieuw en oud samen

In de Volkskrant is een sterke reportage van Eline Huisman te lezen, die op zoek is gegaan naar de verhalen van direct betrokkenen in de Champagnestreek. Daar wordt zowel geëxperimenteerd met nieuwe druivenrassen die beter bestendigd zijn tegen de verwoestende gevolgen van klimaatverandering waarvan de champagnemakers op dit moment al onder te lijden hebben, als met geavanceerde technologie. Daarnaast is er een beweging van milieuvriendelijker boeren door bijvoorbeeld chemische bestrijdingsmiddelen af te zweren, en de overtuiging om op een andere manier te produceren.

Terug naar de kern

Zo zegt Cédric Moussé, wiens champagnebedrijf al generaties lang in de familie is en die dit jaar 85 procent van zijn oogst verloor dankzij klimaatverandering, dat in de jaren zeventig net als veel anderen zijn vader begon met het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Dat bleek volgens Cédric een grote fout: de wijn werd zwaar en waterig van smaak en veel mannen in het dorp van die generatie kregen prostaatkanker. Hij houdt het nu zo puur mogelijk, en is altijd op zoek naar manieren waarop het boeren nog milieuvriendelijker kan.

Druif van de toekomst

Op iets grotere schaal is de samenwerking tussen het Franse onderzoeksinstituut voor landbouwwetenschap INRA en het Champagne-comité CIVC. In het enorme openluchtlaboratorium Plumecocq zoeken landbouwkundigen en wijnmakers naar ‘de druif van de toekomst’, want allen ervaren zij nu al de directe gevolgen van klimaatverandering en de opwarming van de aarde: meer ziekten onder de druiven, extremer weer met oogstvernietigende onweers- en hagelbuien, en droge zomers die in combinatie met de ‘milde’ wintertemperaturen maken dat de druiven die nog overblijven eerder geoogst moeten worden.

Die druiven zijn sneller rijp en rijker aan alcohol, en dat verpest het frisse, acidische karakter dat champagne zo bijzonder (en verrukkelijk) maakt. Het is dus van noodzakelijk belang dat er druivenrassen bovenkomen die beter bestand zijn tegen allerlei omstandigheden, en die toch de fantastische kwaliteiten van champagne kunnen waarborgen.

Opwarming moet beperkt worden

De situatie nu is dus onhoudbaar, en vraagt om grootschalige verandering om (in de woorden van landbouwkundig ingenieur aan het lab Sébastien Debuisson) de catastrofe voor de aarde die deze opwarming is te beperken. De industrie zal zich hoe dan ook moeten aanpassen, en naarstig zijn deze experts middels reproductie en kruisingen op zoek naar een geschikte druif voor de champagne van de toekomst. Van de zeshonderd nieuwe variëteiten die het comité er in de gaten houdt in het lab, hopen ze dat er drie of vier uit zullen komen die toegevoegd kunnen en mogen worden aan het palet.

Je gunt ze in de toekomst toch ook champagne

En zoals Debuisson zegt is het langetermijndenken hier belangrijk: ‘We observeren de planten, iemand treft iets interessants aan, wij nemen het op in onze collectie, volgen het een paar jaar – en dan ben je zomaar veertig jaar verder.’ Mag ik dan hier alvast hopen dat ze succesvol zijn, en dat de generaties na ons nog kunnen genieten van deze godendrank? Een heel voorzichtig en nederig ‘proost’ dan maar…

Lees ook:

• ‘Frozen’ wijnramp: Franse wijngaarden catastrofaal getroffen door vorst
• Zuid-Afrika heeft een wijnoverschot van 300 miljoen liter. Wie helpt?
• Met Coravin Sparkling blijft je fles champagne heel lang kakelvers

Bron: de Volkskrant, lees hier het hele artikel