Shocking: ‘gezonde snack’ rozijnen blijken zwaar vervuild te zijn
Volgens het Voedingscentrum zijn rozijnen een gezond tussendoortje voor kinderen en volwassenen. Terwijl uit onderzoeken, in opdracht van datzelfde Voedingscentrum, blijkt dat rozijnen steeds vaker belachelijk veel resten van bestrijdingsmiddelen bevatten. Uit onderzoek van Radar blijkt nu dat 95 procent van ruim 27.000 door Radar Testpanel ondervraagde consumenten in hun onderzoek zich zorgen maakt om de gifstoffen op fruit en rozijnen, waarvan een meerderheid zelfs veel zorgen. Belangenorganisatie FoodWatch vindt dat supermarkten en de overheid nu maar eens écht maatregelen moeten nemen.
Eerder ontdekte FoodWatch dat gojibessen nog veel te veel resten van bestrijdingsmiddelen bevatte en in de zomer van 2022 werd duidelijk dat sesamzaad en johannesbroodpitmeel – ingrediënt van verschillende snacks zoals Mars-ijsjes en Heksenkaas – nog te veel van het giftige ethyleenoxide bevatte. In België werden consumenten daarvoor gewaarschuwd, in Nederland niet echt.
Twee keer zoveel
FoodWatch vroeg daarom de testresultaten van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit op. Die instantie controleert steekproefsgewijs ons eten in de supermarkt. Bij het testen van rozijnen hebben ze afgelopen jaar resten van twee keer zoveel verschillende bestrijdingsmiddelen aangetroffen dan in 2018.
Stapeleffect
Die bestrijdingsmiddelen zijn bepaald geen mineraalwater: ze kunnen hormoonverstorend werken, kankerverwekkend zijn of op een andere manier slecht voor natuur en milieu. Uitzonderingen in de wet maken het mogelijk dat op rozijnen soms resten van wel 15 verschillende soorten pesticiden zitten, waarvan sommige verboden in de EU, omdat ze simpelweg te giftig zijn. Toch worden de rozijnen niet uit de handel gehaald: de hoeveelheid giftige stoffen blijft onder een drempelwaarde die is ingesteld.
FoodWatch maakt zich zorgen over de combinatie van de verschillende bestrijdingsmiddelen, het zogenaamde stapeleffect. Van elk bestrijdingsmiddel op zich blijft de waarde misschien onder de grens van wat wordt toegestaan, maar bij elkaar opgeteld krijg je toch flink wat viezigheid binnen. Bovendien eet je nooit alleen maar rozijnen: ook andere voedingsmiddelen kunnen verontreinigd zijn met kleine beetjes bestrijdingsmiddel, en op die manier kun je op een dag toch teveel gif binnen krijgen.
Schimmels raken resistent
Uit het onderzoek blijkt dat met name rozijnen uit Turkije extreem vervuild zijn. Het blijkt dat de schimmels die de druivenoogst bedreigen, in toenemende mate bestand zijn tegen de bestrijdingsmiddelen. Daarom worden er meer, en andere soorten, bestrijdingsmiddelen toegepast. Ironisch: die resistentie tegen de middelen komt juist doordat ze te vaak en teveel zijn gebruikt, dus dit is een slang die in z’n eigen staart bijt. Over het algemeen zijn biologische rozijnen een stuk minder vervuild, blijkt uit hetzelfde onderzoek. Die rozijnen zijn veel schoner, ze bevatten minder residu en minder verschillende restjes.
FoodWatch: tijd voor actie
FoodWatch wil al langer dat er actie wordt ondernemen. De belangenorganisatie riep de politiek al eerder op om voorzorgsmaatregelen te nemen. Supermarkten moeten ook wat doen tegen die vervuilde rozijnen, vinden ze. Zoals hun inkoopmacht inzetten voor minder pesticidengebruik tijdens de teelt. Maximaal vijf pesticiden per product toestaan zou een begin zijn. Foodwatch start daarom een nieuwe, internationale campagne, die deze week is begonnen met het uitvragen van de toekomstplannen van supermarkten op het gebied van pesticidenbeleid.
ALDI & Lidl goed bezig
Radar Testpanel vroeg hiertoe al enkele grote supermarkten naar hun inspanningen om pesticidenresten te verminderen. Albert Heijn, ALDI, Dirk, Jumbo, Lidl en PLUS staan minder pesticidenresten toe op hun aardappels, groenten en fruit dan het wettelijke maximum. Ook voeren zij hierop tests uit. Alleen ALDI en Lidl hanteren daarnaast een maximum aantal verschillende pesticidenresten op hun versproducten: niet meer dan 5. Bij ALDI gelden deze bovenwettelijke eisen ook voor rozijnen en ander gedroogd fruit.
