Bizar: waarom komt er geen verbod op PFAS op groenten en fruit?!

De waarschuwingen vliegen ons om de oren: we krijgen teveel van het ongezonde stofje PFAS binnen. Daarom geldt binnenkort vanuit de Europese Unie een verbod van de stof op bijvoorbeeld anti-aanbakpannen en kleding. Maar waar komt géén verbod op? Op het gebruik van PFAS op groenten en fruit. Waarom niet?!

PFAS is een verzamelnaam voor meer dan 5000 stofjes. Al die 5000 stofjes hebben iets gemeen: ze bevatten het element fluor. PFAS hebben een aantal fantastische eigenschappen. De stofjes zorgen er bijvoorbeeld voor dat producten water-, vuil-, vet- en stofafstotend worden. Vandaar dat ze onmisbaar zijn in anti-aanbakpannen.

Veel boeren gebruiken PFAS ook maar al te graag op de groenten en fruit die ze verbouwen. Fluor-pesticiden zijn namelijk een superkrachtig bestrijdingsmiddel tegen insecten en virussen. Omdat ze waterafstotend zijn, spoelen ze niet zomaar weg bij een flinke regenbui. En hoewel PFAS zelf geen antimicrobiële eigenschappen heeft, zorgen ze er wel voor dat andere stofjes op de plant blijven zitten.

PFAS is ongezond

Je zou bijna begrijpen dat PFAS zo veel en vaak wordt gebruikt. Maar het is voor mensen gewoon niet gezond om veel PFAS binnen te krijgen. Via Het Voedingscentrum en de officiële website van de Rijksoverheid lezen we dat grote hoeveelheden PFAS je immuunsysteem kunnen aantasten, de leverfunctie in gevaar kunnen brengen en zelfs kanker kunnen veroorzaken. Tuurlijk gaat het hier om grote hoeveelheden PFAS, die je voor een langere tijd binnen moet krijgen. Maar dan nog. Met deze informatie in gedachten is het toch onbegrijpelijk dat er geen verbod van PFAS komt op groenten en fruit? Producten die juist heel gezond voor ons zouden moeten zijn?

Afbreekbaar

Hoe zit het met de afbreekbaarheid van PFAS? Dat kan per stof nogal verschillen. PFAS-varianten in pesticiden blijken makkelijk afbreekbaar. Ze overleven een aantal weken in de natuur en zijn daardoor minder schadelijk. Maar er is een groot nadeel: de resten blijven wél lang op de schillen van groenten en fruit zitten. Boeren besproeien hun groenten en fruit direct met de pesticiden. Daarnaast komt een deel van niet-afbreekbare pesticiden in grondwater terecht, waardoor planten via hun wortels alsnog ‘besmet’ raken met PFAS. Het is dus best een hardnekkig probleem.

Strijd

Goed, er komt dus een verbod op PFAS. Dat gaat vanaf 2025 van kracht. Het gaat om een verbod op ‘de productie, het gebruik, de verkoop en de import meer dan 10.000 chemische stoffen’. Die vind je op ontelbaar veel producten, van (zijn ze weer) anti-aanbakpannen tot make-up en verf. Maar een verbod van PFAS op bestrijdingsmiddelen zien we niet terug. De reden?

De Wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Wgb) zou al voor voldoende dekking en regulering zorgen. Die wet zegt eigenlijk dat Europese bestrijdingsmiddelen geen nadelige effecten mogen veroorzaken voor mens en milieu. Tja, de vork blijkt nogal anders in de steel te zitten. Ondertussen blijft Nederland een fanatieke verbruiker van PFAS-bestrijdingsmiddelen en zijn boeren zich van geen kwaad bewust. Het Pesticide Action Network Netherlands strijd ondertussen voor een verbod op PFAS in bestrijdingsmiddelen.

Wat kun je zelf doen?

Behalve hopen dat er alsnog een verbod komt, kun je zelf wel het een en ander doen om de PFAS-inname via groenten en fruit te verminderen. PFAS kun je – vanwege de waterafstotende eigenschappen – niet van groenten- en fruitschillen afwassen. Je hebt meer succes als je je vitaminebommetje goed borstelt voordat je het eet. Schillen kan natuurlijk ook, maar ja: dan mis je weer een hoop vitamines die je via de schil binnenkrijgt. Oh, en wees alert op kinderfruit in de supermarkt. Op sommige fruitsoorten blijken schrikbarend veel giftige stoffen te zitten… Die wil je misschien liever vermijden.

Wat je het best kunt doen? Zoveel mogelijk biologische producten kopen. Biologische gewassen bevatten namelijk veel minder PFAS dan ‘gewone’ gewassen. Ik weet het, biologisch is duurder dan niet-biologisch. Maar een goede gezondheid is onbetaalbaar, als je het mij vraagt. Diepvriesfruit bevat overigens ook minder PFAS. Laat dat nu juist een stuk betaalbaarder zijn.

Lees ook:

• Fastfoodverpakkingen bevatten levensgevaarlijke PFAS
• Wist jij dit: bakpapier moet je nooit hergebruiken
• Ondernemers zijn op z’n zachtst gezegd niet blij met de nieuwe plasticregels

Bron: Trouw, ahealthylife.nl, Financieel Dagblad