7x wat je moet weten als je in West-Friesland uit eten gaat

Hoofdredacteur Sharon viel van haar stoel toen ze uit eten ging in het Westfriese dorp Stompetoren (“Die porties!!”). Tja, in de buitengebieden gaat het nou eenmaal wat anders dan binnen de ring. Ervaren Westfries Sabina is niet verbaasd: uit eten in deze regio heeft z’n eigen logica. Geniet ervan, bereid je voor met deze 7 tips.

Weet je waar West-Friesland ligt? Nee, niet in de buurt van Leeuwarden en Drachten, dat is Friesland. Ten noorden van Amsterdam liggen de steden Hoorn, Schagen, Enkhuizen, Medemblik en Alkmaar. Trek een cirkel waarbij je die steden verbindt, dan heb je zo’n beetje de Westfriese omringdijk getekend. Al het gebied daarbinnen noem je West-Friesland, waarbij Alkmaar maar half meetelt. Een eigen vlag, een eigen dialect en vooral: eigen eetgewoontes. Weet je wat je te wachten staat, dan kan het genieten beginnen.

De keuze is niet zo groot

Een paar voorgerechten op de kaart en een paar hoofdgerechten. En meestal zijn dat ongeveer dezelfde gerechten: tomatensoep vooraf, of carpaccio. Spareribs als hoofdgerecht, of een goeie biefstuk. Toetje? Reken op een dame blanche of ga voor de tiramisú. Kijk niet gek op als je deze menu-opties, met minimale variaties, in de meeste restaurants tegenkomt. Hier geen ‘acht structuren van gele biet’ of gerookte tofu, maar recht-toe-recht-aan lekker eten op je bord. Voor de vegetariërs wordt het een beetje zoeken, vleesliefhebbers kunnen hun lol niet op.

De porties zijn dat wél

Heb je een yogabroek in de kast, met flink stretch? Reken erop dat de porties flink zijn. Bij de soep hoort brood en behalve een schaaltje frietjes krijg je waarschijnlijk ook wat aardappelsalade, een gepofte aardappel of een gratin bij je hoofdgerecht. Salade? Dat is er soms wel, maar niemand kijkt je raar aan als je dat niet opeet, onder het motto ‘Ik ben toch geen konijn’. Koolhydraten zijn onze vrienden hier in West-Friesland, en niemand gaat met honger naar bed vandaag.

Wat zit er in dat glaasje?

Bij het nagerecht of bij de rekening krijg je soms een borrelglas met een toefje slagroom. Schuif dat niet door aan je kinderen, want het is geen snoepje: er zit negen van de tien keer koffielikeur of een kruidendrankje in. Lekker om nog even weg te tikken als je gaat pinnen. Kom op, niet zo kinderachtig: het is maar één slokje!

Koffietijd

Ga je niet voor het avondeten, maar ben je rond lunch- of koffietijd in Westfriesland, dan kun je je waarschijnlijk verheugen op Westfriese krentenmik. Dat is een krentenbrood met een vulling van bruine suiker. Lekker bij de koffie en genoeg calorieën om de hele Westfriese omringdijk te lopen. Lunchtijd? Op traditionele lunchkaarten staat een twaalfuurtje. Bestel je dat, dan krijg je belegde broodjes, een kroketje en een kom soep. Per persoon, ja (zie punt 2).

Pittig betekent niet: spicy of heet

In West-Friesland spreken we Westfries. En dat klinkt anders. Sommige mensen zeggen boers, anderen zangerig en het grootste gedeelte verstaat er helemaal niks van. Maakt niet uit, als je te gast bent heb je er weinig last van. Alleen het woord ‘pittig’, dat in het Westfries te pas en te onpas wordt gebruikt, kan voor misverstanden zorgen. Het betekent namelijk niet dat iets flink gekruid is, of veel rode peper bevat. Pittig is hier in de buurt alles wat schattig of leuk is. Een hondje is pittig, een baby is zeker pittig en een leuk meisje is een pittig moidje. Vraag je of de soep pittig is, dan krijg je misschien een vreemde blik (en ik kan het antwoord zo geven: nee, dat is de soep niet).

Kies niet voor Jan in de Zak

Een lokale specialiteit, durf jij het aan? Wees gewaarschuwd. De broeder, ook Jan in de Zak genoemd, is een deegbal met krenten en rozijnen, die wordt gaargestoomd in – je raadt het – een zak. Hij krijgt z’n smaak door stroop of bruine suiker. Lekker tussendoortje als je de rest van de dag in de vrieskou een akker moet omploegen, maar voor de gemiddelde Nederlander is dit niet te doen, zo machtig. Andere lokale specialiteiten om te vermijden als je er niet mee bent opgevoed: ‘stoive roist’ en ‘greeuwe urte’. De kans dat die specialiteiten op de menukaart staan, is trouwens niet groot. Mensen uit de buurt zouden dat nooit bestellen, want dat kunnen ze thuis zelf wel maken.

Dan naar de stad

Zie je het niet zitten, die gigantische porties en de calorierijke happen? Ga dan lekker naar Hoorn, Medemblik of Alkmaar. Daar bestel je gewoon sushi, quinoa en lactose-vrij, vegan of zonder gluten. Maar ik weet en Sharon weet het nu ook: dan mis je echt wat.

Met dank aan Sharon voor de heerlijke foto’s, allemaal gemaakt tijdens een lunch bij Grand Café Stompehoeve. Een aanrader hoor!

Lees ook:

• Eddie’s eetergernissen: als je saus halverwege een portie bitterballen is
• Onze man in de provincie eet vet gemoedelijke pannenkoeken
• Know before you go: deze 10 Portugese specialiteiten wil je vermoedelijke vermijden