Dit eet je met Chinees Nieuwjaar voor een extra portie geluk

Gelukkig Chinees Nieuwjaar! Vandaag is de dag dat de Chinese astrologische kalender haar jaarwisseling viert (hiephoi, Jaar van de Rat) en dat gaat voor de meeste Chinezen gepaard met tradities als het huis schoonmaken, schulden afbetalen, de fameuze drakendansen op harde trommelmuziek, knalvuurwerk en heel veel lekker en betekenisvol eten.

De Chinese symboliek achter veel voedselsoorten is sowieso hartstikke uitbundig – stel je voor dat we in Nederland zouden zeggen: ‘Die gestampte aardappelen in de hutspot staan symbool voor rijkdom vanwege de zachtgouden gloed, de wortelen voor prachtige zonsondergangen tot het einde der dagen en de ui voor de tranen die elke ouder ooit heeft gelaten om kinderen die op kamers gingen.’ Nah, dat zou toch tof zijn! In China draaien ze hun hand er niet voor om.

Tel uit je winst

Marjan Ippel: ‘Tijdens CNY (Chinese New Year) eet de hele familie samen. Er is veel symboliek in wat er dan wordt gegeten – in getallen en in vorm. Zo moeten er minimaal negen verschillende schotels op tafel staan, want negen is een geluksgetal. Net als zes en acht. En veel hapjes zijn rond, wat staat voor een goed afgerond jaar, én voor samenzijn in eenheid. Ook worden er schotels gegeten waarvan de naam qua klank lijkt op die van positieve begrippen als succes of lang leven.’ Ze vroeg een aantal experts naar hun feestfavorieten, en wij vulden aan met nog meer symbolische gerechten.

Hier een lijstje van dingen die gegeten worden op Chinees Nieuwjaar om geluk te brengen:

Jiaozi (dumplings)

Volgens sinoloog Alice de Jong van de Tokowijzer moet je maar één ding echt eten met CNY en dat zijn dumplings op ‘oudjaarsavond’. ‘Je bent dan samen met de familie en maakt met elkaar jiaozi.’ Deze met bijvoorbeeld gehakt en Chinese bieslook gevulde dumplings lijken op de gouden munt yuan bao. Ook klinkt ‘jiaozi’ als het allereerste papiergeld ooit. Als je ze eet belooft dat welvaart in het nieuwe jaar. De familie van de Taiwanese Carine Lin I-Chun verstopt in een paar jiaozi kleine muntjes. Wie er één met zo’n muntje treft, staat veel geluk in het komende jaar te wachten.

Kop-tot-staart kip, vis, eend

De uit Hong Kong afkomstige theehandelaar Amanda Yiu van Formocha Tea in Amsterdam legt uit dat kip, vis of eend met CNY van kop tot staart wordt geserveerd. Het symboliseert een heel compleet jaar.

Gestoomde vis met gember

Carine Lin I-Chun is producent van de traditionele Taiwanese zwarte sojasaus Wu Wan Wo (ook te koop in Nederland). Samen met haar familie eet de Taiwanese bijvoorbeeld gestoomde hele vis met gember. De vis staat symbool voor een overvloedig jaar. Om die overvloed uit te beelden, wordt traditioneel altijd iets overgelaten voor de volgende dag. Ook de groentes, zoals mustard greens (mosterdkool), worden in hun geheel gegeten. Gekookt in water of kippenbouillon. Het staat voor een lang leven.

Geroerbakte garnalen

Met het serveren van garnalen wordt de wens uitgedrukt dat je leven net zo energiek zal zijn als een springende garnaal.

Chineseradijscake

De uitspraak van de typische wintergroente daikon (Chinese radijs) die veel wordt gegeten met CNY, klinkt als ‘geluk’ of ‘succes’. Het eten van de cakes symboliseert daarom een goed begin van het nieuwe jaar, aldus Carine Lin I-Chun.

Veel zoetigheid

Volgens thee-expert Amanda Yiu heeft elke streek zijn eigen gewoontes, maar wordt overal veel zoetigheid gegeten. Zoet staat namelijk voor geluk. Zoals zoete sesamballen die tijdens het frituren een geluid maken dat op giechelen lijkt. Als ze uit de frituur komen zijn ze deels opengebarsten en lijkt het of ze glimlachen. En dat belooft een goed begin van het jaar.

Nian Gao

Ook Yiu’s favoriet nian gao, kleverige rijstcake of nieuwjaarscake, is zoet. Hij wordt gemaakt van kleefrijst en rietsuiker. Carine Lin I-Chun legt uit dat de cake staat voor een succesvolle carrière in het komende jaar.

Lang zal ze leven-noedels

Kookboekenschrijver Bas Robben, viert CNY soms in Taipei en gaat dan uit eten: ‘We eten dan typische ingrediënten als rode dadels, gedroogde meloenzaden en lotuszaden. Maar ook longevity noodles (lang zal ze leven-noedels).’ Het verhaal gaat dat hoe langer de noedels, des te langer het leven is dat men de ander toewenst. Daarom moet één hele lange noedel per kom in z’n geheel worden opgegeten, zonder hem te breken.

Sinaasappels en mandarijnen

Staan voor rijkdom en geluk omdat de klanken daarmee overeenkomen, en bonuspunten als er nog een blaadje aan zit: een lang leven. Nooit met z’n vieren neerleggen echter; het getal 4 wordt geassocieerd met de dood.

Kousenband (voor echte Suri’s is het trouwens nog steeds kouseband zonder n)

Héle lange sperziebonen, niet klein gesneden zoals in de roti, om je ouders een lang leven toe te wensen.

Loempiaatjes

Kom op, jij ziet hier toch ook goudstaafjes in?!

Lees ook:

• Bye-bye Foe yong hai: hoekchinezen zijn aan het verdwijnen
• Met dit ingrediënt smaakt elk gerecht authentiek Chinees
• Is dit Chinees? Nou nee