10 luxe voedingsmiddelen die vroeger heel goedkoop waren

‘Wat wil je als vieruurtje? Een schaaltje kaviaar misschien?’ Als iemand dat nu tegen je zegt, dan denk je waarschijnlijk dat diegene niet helemaal lekker is. Maar wist je dat kaviaar vroeger helemaal niet zo’n chic product was? Dat het eigenlijk geen drol kostte, en je het zowat overal (gratis!) kon krijgen? Zo zijn er nog wel meer producten die nu superluxe en duur zijn, maar vroeger helemaal niet. 

En ik kan daar maar één ding over zeggen: waarom duurt het zo lang voordat we tijdmachines hebben?! Ik wil ook kaviaar, kreeft en Wagyu voor noppes!

1. Kaviaar

Kaviaar dus. Als je dat nu voor je neus krijgt, voelt het bijna alsof je een bordje goud in handen hebt. Dat was vroeger wel anders. Kaviaar zijn de onbevruchte eitjes van de steur. De steur was vroeger wel veel waard, maar de eitjes waren maar een bijproduct. Kaviaar was zo’n 300 jaar geleden spotgoedkoop. Ooit werd het zelfs voor één pond van Amerika naar Europa vervoerd. Bizar! Je kreeg kaviaar vaak gratis als bijgerecht bij je drankje. Toen de steur steeds moeilijker te vangen was en eigenlijk best wel zeldzaam werd, werd kaviaar dat ook. Gevolg: de prijs schoot omhoog. Dat terwijl het al die tijd wel al megapopulair was. Het heeft inmiddels dus een status als luxeproduct, maar de aardbewoners van 300 jaar terug zullen daarom lachen.

2. Kreeft

Ook al zo’n product met een luxe status: kreeft. Je kunt het je nu niet voorstellen, maar ooit waren dit de ‘kakkerlakken van de zee’. Say what?! Ja, echt. Ze liepen in hele kolonnes over het strand. Kreeften werden zelfs gevoerd aan gevangenen, omdat ze er toch in overvloed waren en niets kostten. Kun je het je voorstellen, een stuk kreeft als gevangenismaal? Door overbevissing en aantasting van het leefgebied werden kreeften een stuk schaarser. En ja, toen werd het ineens wél beschouwd als voedsel voor de fijnproever.

3. Witte zalm

Witte zalm is niet hetzelfde als de roze zalm die wij zo goed kennen. De vis heeft een unieke, bleekachtige kleur en is zéér gewild om z’n uitgesproken smaak en textuur. Ze zwemmen vooral rond in de wateren van Alaska. Vroeger was witte zalm helemaal niet zo geliefd. De bleke kleur maakte dat veel mensen er niets van moesten hebben. Nee, zij wilde een stralend stuk roze zalm. Witte zalm werd daarom supergoedkoop aangeboden op de vismarkt. Maar de voorkeuren veranderden. Vooral topchefs hebben ervoor gezorgd dat de witte zalm veel meer waardering kreeg. De delicate, boterachtige smaak en het unieke uiterlijk maakten het visje razend populair in sterrenrestaurants. Van loeder naar luxeproduct dus, de witte zalm.

4. Rupsschimmel (caterpillar fungus)

Gaat er geen belletje rinkelen bij het woord ‘rupsschimmel’? Niet zo gek: het product is vooral in de traditionele Chinese geneeskunde een echte rage. Mét high class status. Al eeuwen wordt de schimmel geprezen om z’n geneeskrachtige daden. Het behandelt onder andere vermoeidheid, nierziekten en een laag libido. Een wondermiddel dus. Vroeger was het enorm betaalbaar en kon vrijwel iedereen het in huis halen. Nu is de rupsschimmel zelfs duurder dan witte truffel! Tja, dat krijg je als het én populair, én schaars, én lastig te krijgen is.

5. Oesters

Een oester met een glas champagne: er is bijna niets wat zoveel luxe uitstraalt als dat. Net als kaviaar waren oesters honderden jaren terug een simpele snack. In de 19e eeuw kon je het voor een prikkie op straat kopen. Maar dat veranderde. Op den duur werden veel oesterbanken weggehaald, omdat er allerlei ziekten in verspreid werden. Bovendien was er lang sprake van kinderarbeid in de oesterindustrie. Dat is gelukkig niet meer zo. Nu worden oesters op een ethisch verantwoorde en zo duurzaam mogelijke manier gekweekt. Side note: dat brengt kosten met zich mee. En dus dure oesters. Bizar toch, dat ze ooit zo’n casual snack waren?

6. Sushi

Ik weet het, je kunt tegenwoordig op elke hoek van de straat sushi eten. Toch heeft het een luxe uitstraling. En eerlijk: heel goedkoop is zo’n avondje sushi eten ook niet. Wist je dat het ooit simpel streetfood was in Japan? Toen het in Europa en Amerika als ‘verfijnde keuken’ werd beschouwd, veranderde de status van sushi langzaam maar zeker. Restaurants wilden ingrediënten van steeds hogere kwaliteit en chefs van topniveau. En ja, dat ga je terugzien in de prijs.

7. Wagyu

Er is vrijwel geen enkel stuk vlees dat zo duur is en zoveel status heeft als Wagyu. Het is de hoofdprijs op je bord én de hoofdprijs voor je portemonnee. Maar dat is echt niet altijd zo geweest. Sterker nog, in de twintigste eeuw was dit stuk vlees zelfs minderwaardig aan andere rundvleessoorten. Het werd pas in de jaren ’80 en ’90 écht populair en gezien als luxeproduct. Pas op: er wordt nog steeds een hoop onzin verteld over Wagyu. Geloof niet alles wat je hoort over dit delicate stukje vlees.

8. Foie gras

Ik heb een beetje een haat-liefdeverhouding met foie gras. Als ik het eet, voel ik me luxueus en moddervet tegelijkertijd. En ik vind toch ook echt wel wat van de manier waarop foie gras wordt geproduceerd. De keren dat ik het gegeten heb, zijn dus ook op één hand te tellen. Goed, foie gras dus. Ooit was het een bescheiden bijproduct. Het werd lange tijd fanatiek gebruikt in de Joodse boerenkeuken. Betaalbaar, maar lekker. Nu is dat anders. Foie gras heeft een hoge prijs. Door de twijfelachtige productie, maar ook door de beperkte beschikbaarheid. Allemaal redenen waarom je foie gras niet zo heel vaak meer op de kaart ziet staan.

9. Slakken (escargots)

Op vakantie in Frankrijk dacht ik lekker culinair (en chic) te doen door een bord escargots te bestellen. Dat werd meteen afgestraft. Nee, dit vind ik écht niet lekker. Ik lust in principe alles, maar dat gaat me te ver. Neemt niet weg dat ze nog steeds wel een sjiek imago hebben. Geinig, want jarenlang zijn ze hartstikke betaalbaar en ‘simpel’ geweest. Dat kwam omdat ze er in overvloed waren. Hun verfijnde smaak en textuur draagt ook bij aan de luxueuze status van de Franse delicatesse. Nou… Ik moet die smaken en texturen nog ontdekken denk ik.

10. Zeeduivel

Zeeduivel werd lang letterlijk als de duivel gezien. Onaantrekkelijk, met een gekke anatomie: nee. Daar moest niemand wat van hebben. De vissoort is zelfs een lange tijd verboden geweest op vismarkten. Kun je nagaan. Nu is zeeduivel zowat de populairste jongen van de klas. In de staart zit namelijk verrukkelijk vlees, ontdekten chefs. De stevige structuur en delicate smaak lijken zelfs een beetje op kreeft. En ja, als je wordt vergeleken met kreeft… Dan zit het wel goed met die status van je.

Lees ook:

• 5x pro tips van chefs voor het kopen van zalm
• Know before you go: 12x Franse gerechten die je misschien wel wilt vermijden
• Duurste fles drank ooit geveild: hoogste bod werd 2,4 miljoen euro

Bron: Chef’s Pencil