Lekker druifje #3: riesling
Er bestaan duizenden verschillende druivenrassen en jaarlijks komen er weer meer bij, door nieuwe kruisingen of (her)ontdekkingen. Welke druiven moet je echt (leren) kennen? In de serie ‘lekker druifje’ deel ik mijn favorieten, met wijntips. Deze keer: riesling. De wonderdruif met z’n zingende zuren, lage alcoholgehalte en verscheidenheid in stijlen.
En wat is een betere dag om deze geweldige druif te eren dan vandaag? 13 maart is namelijk de verjaardag van Riesling; op 13 maart 1435 werd Riesling, de wijn genoemd naar de gelijknamige druif, voor de eerste keer in Duitsland officieel vermeld op een aankoopakte. Dat is maar liefst 586 jaar geleden!
Monnikenwerk
Ooit, toen Duitse monniken erachter kwamen dat ze niet konden concurreren met Franse rode wijn, namen ze een wijs besluit. Ze gingen zich toeleggen op hun eigen, witte riesling. Beetje bij beetje veroverde de druif vanaf de middeleeuwen het land van onze oosterburen. Tegen de 18e eeuw is er geen houden meer aan. Aan de Europese hoven is Duitse Riesling niet weg te slaan – en in het midden van de 19e eeuw is Riesling, naast de beste rode Bordeaux, een van de duurste wijnen ter wereld.
Liebfraumilch
Toen ging het mis. Druivenziektes, oorlogen en crises maakten een einde aan de opmars van Riesling en van wijn in het algemeen. En waar na de oorlogen Bordeaux zich relatief snel hervond, had Riesling het lastiger. Het imago van Duitse wijn werd resoluut verpest door tsunami’s van goedkope, zoete bocht (denk: Liebfraumilch). De imagoschade die dit opleverde was van epische proporties. Duitse wijn in het algemeen, inclusief Riesling, raakten geheel uit de gratie.
Riesling renaissance
Pas in de 21e eeuw kwam de wonderdruif weer bovendrijven. Inmiddels zijn wijnmakers over de hele wereld in love met riesling. Het is (bijna) net zo’n lievelingetje als chardonnay en sauvignon blanc en er is geen zichzelf respecterend wijnproducerend land waar riesling nìet staat aangeplant. Met nog altijd Duitsland aan top, waar ongeveer tweederde van alle riesling wereldwijd staat aangeplant. Na Duitsland en de Elzas (in het France: Alsace) is Riesling ook bekend én bemind in Australië.
Stijl herkennen
Waar ie ook vandaan komt, Riesling wordt gekenmerkt door een hoge mate van frisheid. In het algemeen hebben Rieslings een bloemige geur en smaken ze naar appel, limoen en perzik, maar ook honing, specerijen en rozijnen. Hoe zoeter de wijn, hoe meer exotisch fruit. Ben jij wel in voor een avontuurtje, kies dan een oudere Riesling uit en geniet van marsepein, biscuit en de geur van petroleum.
Petrol heads
Petroleum? In wijn? Whattup?! Ja, het is ook nogal een punt van discussie, in wijnland. Vroeger werd vaak gesteld dat deze ‘goût de pétrole‘, zoals de Fransen het liefkozend noemden, net zo hoort bij Riesling als de hoge zuren. Tegenwoordig zijn er ook veel wino’s die beweren dat deze uitgesproken smaak helemaal niet in de wijn thuishoort. De typische petroleumgeur heeft alles te maken met een stofje (wil je het echt weten: 1,1,6-trimethyl-1,2-dihydronaftaleen) en zoals zo vaak ligt de waarheid in het midden. Hoe dan ook, je ruikt het meteen als jouw wijn deze ‘goût de pétrole‘ heeft – en roep dit vooral, zo lekker in het Frans, naar je disgenoten, ze zullen versteld staan van jouw ongebreidelde wijnkennis!. Of je het lekker (met petrol heads als echte fans) of onaantrekkelijk vindt? See for yourself! Met kwaliteit of het ontbreken ervan heeft het overigens niets te maken.
Hoe rijper, hoe zoeter
Riesling komt in Duitsland voor in beendroge, tot absurd zoete stijlen. Maar vergis je niet, door de tintelende zuren zijn ook de super zoete varianten vaak waanzinnig alive and kicking. Denk je dat je niet van zoete wijn houdt, dan moet je zeker eens een Auslese, Beerenauslese, Trockenbeerenauslese of Eiswein proberen: een titanengevecht tussen zoet en zuur en smaken en geuren met de precisie van de moleculaire keuken.
Classificatie wijntypen
Afhankelijk van de oogstdatum worden Duitse wijntypen in classificaties onderverdeeld, oplopend in zoetheid. De laatste twee zijn zo zeldzaam, dat ze eigenlijk alleen maar in kleine flesjes worden verkocht.
Kabinett: lichte, elegante wijn met laag alcoholgehalte
Spätlese: elegante en krachtige wijn met uitgesproken fruitaroma’s, gemaakt van later geoogste druiven
Auslese: zoete, fruitige wijn van volrijpe druiven
Beerenauslese: zoete wijn gemaakt van overrijpe druiven
Eiswein: gemaakt van bevroren druiven die geoogst en geperst zijn bij minimaal –7°C
Trockenbeerenauslese: zeer elegante zoete wijn uit rozijn-achtig verschrompelde druiven.
Wat eten we daarbij?
Er is een Riesling voor iedereen. Van licht, strak en mineralig tot vol, rond en bloemig. En aan tafel kun je er ook alle kanten mee op. Met vis ga je nooit mis. Droge (vollere) Riesling is lekker bij zuurkool, gevogelte, zeevruchten en varken. De wat frissere Riesling smaakt nog lekkerder met lichte vissige hapjes en asperges. Subtiel zoete Rieslings zijn te gek bij Aziatisch eten. Het subtiele zoet blust het pittige. De echte zoete Rieslings combineren waanzinnig met appel/perentaart, ananas en met witte chocola. Maar op zichzelf zijn ze misschien wel het spannendste dessert denkbaar!
Serving you: drie knallers van wijnen, oplopend in prijs.
Yalumba, The Y Series Riesling 2018, Australië, € 10,95
Dit is nou typisch zo’n Riesling om in te verdrinken van blijdschap. Met van dat zalige, frisse citrus aroma, gecombineerd met tropisch fruit en lekker sappig. Alsof het al bijna voorjaar is. Dan is het een echte terraswijn die je om vier uur opentrekt en leeg is voor je er erg in hebt. Hup, volgende schroefdop eraf. Je kunt er ook prima bij eten; een salade met zalm of gerookte forel bijvoorbeeld. Of een waldorfsalade, met frisse appel. Ook perfect bij garnalenkroketten, een gegrild kippetje of bij (milde) curry. Liever kreeft? Poeh poeh, doe maar duur, maar passen doet het zeker.
Weingut Markus Molitor, Haus Klosterberg Riesling Trocken, 2017, Duitsland, € 15,95
Heerlijke Riesling met van die wunderschöne, knisperfrisse rieslingzuren. Je proeft en ruikt perzik en ananas en iets kruidigs heeft ie ook. Fris en zuur. Sappig en zacht. En hoewel de meeste wijnen die je koopt voor directe consumptie zijn, kun je deze wijn prima nog even laten liggen – als je een (respect!) geduldig en gedisciplineerd type bent. En hier kom ik meteen met nóg een van de super powers van Riesling: z’n bewaarpotentieel. Ik, met m’n halve ruggengraat, zou zeggen, maak ‘m toch open en bestel er wat sushi bij.
Muré Riesling ‘Calcaires Jaunes’ 2016, Frankrijk, € 19,95
Bloemige bio Riesling met, daar is ie weer, fijne zuren. Kom maar door met die flammkuchen! Of, ook al zo typisch voor de Elzas waar deze wijn vandaan komt: choucroute. Een zuurkool-gerecht van mythische proporties, waar een berglading vis, varkens- en ganzenvlees, worsten, bergspek, gevogelte, wild en aardappel op gestapeld wordt. Goed gemaakt stooft het gerecht – in Vin d’Alsace, uiteraard! – uren, en daar drink je dan een zalige Riesling als Muré bij. De Elzas is kitsch en kneuterig, Hans & Grietje-ish, maar je kunt er heerlijke wijn drinken en heel goed eten. Echt leuk om een keer naar toe te gaan. Doe je riem maar vast een gaatje losser.
Lees ook:
